Mark van Esterik: "Hoe je dankzij integrale samenwerking voor de juiste stroomversnelling zorgt"

‘Meters maken’, dat lijkt het adagium van de energietransitie. Immers, het elektriciteitsnet loopt aan alle kanten vast, terwijl de vraag naar vermogen blijft stijgen door economische groei en verduurzaming. “Er is geen tijd te verliezen”, ziet Mark van Esterik [zie kader]. “De energiezekerheid van Nederland hangt mede af van de snelheid waarmee wij ons hoog-, midden- en laagspanningsnet uitbouwen.” 

Maar in de praktijk is het niet eenvoudig om meters te maken. “Tracés lopen dwars door dorpen, weilanden en natuurgebieden. Je hebt te maken met grondeigenaren, omwonenden en vergunningstrajecten. Daarnaast spelen factoren zoals bodemgesteldheid, waterhuishouding en bestaande infrastructuur een rol. Dit maakt de aanleg van kabels, verdeelstations, middenspanningsruimtes erg ingewikkeld.”

Van verkenning, ontwerp tot de uitvoering: in elke fase moeten talloze puzzelstukjes op hun plek vallen. Mark: “Engineers, boorploegen, archeologen, vergunningenadviseurs, bodemexperts: iedereen is afhankelijk van elkaar. Zodra één schakel faalt, stokt de voortgang. Netbeheerders, aannemers en ingenieursbureaus kunnen daarom niet op eilandjes werken. Met een integrale aanpak zorg je wel voor een soepele uitvoering en dat je deadlines haalt."

Maar, wat betekent integraal samenwerken? Mark: “Dat engineering, omgevingsaspecten, vergunningen en stakeholdermanagement niet als losse onderdeeltjes worden opgeleverd. Het draait om samenwerken in elke projectfase. Een aannemer weet of iets gerealiseerd kan worden, het ingenieursbureau is specialist in de voorbereiding, een netbeheerder toetst en accordeert. Werk je vanaf het begin samen, dan krijg je een beter ontwerp én een soepelere uitvoering.”

Door die continue afstemming tussen ontwerp en uitvoering kun je veel ‘gedoe’ voorkomen, benadrukt Mark. “Vaak ontstaan vertragingen omdat een ontwerp niet goed aansluit op de praktijk. Denk aan locaties waar zwaar materieel nodig is, terwijl de ondergrond daar niet geschikt voor is. Of een werkgebied waar achteraf blijkt dat archeologische begeleiding vereist is. Door al in de voorbereidingsfase nauw samen te werken, kun je dit soort obstakels voor zijn.”

Een vloeiende samenwerking tussen ingenieurs, netbeheerders en aannemers is niet vanzelfsprekend. “Je hebt het ingenieursbureau dat pragmatisch, maar ook theoretisch werkt én de aannemer die vooral aan de uitvoering denkt. Bouwteams zetten teamcoaches in om die werelden te verbinden. Zij zorgen ervoor dat iedereen dezelfde taal spreekt en dezelfde verantwoordelijkheid voelt. Dit helpt om de integrale samenwerking technisch én op menselijk vlak succesvol te maken.”

Binnen een bouwteam draag je samen verantwoordelijkheid voor het eindresultaat. “Als ingenieurs- en adviesbureau leren wij door de bril van de aannemer kijken,” zegt Mark. “Zo krijgen we inzicht in hun uitdagingen en verwerken die in ons ontwerp. Andersom begrijpt de aannemer waarmee wij te maken hebben. Die kan bijvoorbeeld anticiperen op planningsknelpunten door bepaalde trajectdelen eerder uit te voeren, in plaats van te wachten op nog niet afgeronde onderdelen.”

Daarom wordt in grote netuitbreidingsprogramma’s steeds vaker gewerkt in bouwteams. Mark: “Door vanaf het begin de juiste disciplines bij elkaar te brengen, schakel je sneller, zet je de juiste kennis op tijd in en los je problemen proactief op.” Een voorbeeld is het NU Gelre-project. Hierin werken Liander, Hanab Distribution en Antea Group aan de uitbreiding van het middenspanningsnet. “Dit zorgt voor meer snelheid, minder verrassingen en hogere kwaliteit.”

Integrale samenwerking biedt ook kansen om slimmer en innovatiever te werken. “Zo maken we in een van onze projecten voor Alliander gebruik van interactieve GIS-omgevingen,” vertelt Mark. “Hiermee brengen we alle onderzoeken, resultaten, vergunningen, tekeningen en knelpunten samen in één digitale kaart. Je neemt alle technische en omgevingsfactoren vanaf het begin mee. En omdat iedereen vanuit hetzelfde overzicht werkt, neemt de kans op fouten en vertragingen flink af.”

Een andere innovatie is parametrisch tracéontwerp. Hierbij bepaalt een tool automatisch de optimale route op basis van diverse databronnen. Dit leidt tot efficiëntere ontwerpen en een betere uitvoerbaarheid. “Ook hier is samenwerking essentieel,” legt Mark uit. “De kennis en data van aannemers en opdrachtgevers is nodig om deze tool te matchen met de praktijk. Juist door samen te werken, kun je dit soort innovaties integreren in je processen en blijven optimaliseren.” 

Een project waar een integrale aanpak zijn waarde bewijst, is de uitbreiding van het middenspanningsnet in Dronten (onderdeel van NuMeren). "Samen met Van den Heuvel en Liander realiseren wij hier 60 kilometer aan nieuwe infrastructuur. Ook dit is een complexe puzzel waarin vergunningen, technische uitdagingen en stakeholdermanagement een rol spelen. Dankzij de bouwteam-aanpak kunnen we deze obstakels efficiënter oplossen en sneller tot uitvoering overgaan.”

Overigens is dit wel een kwestie van blijven leren en evalueren. Niet alleen in Dronten, maar ook in andere projecten wordt gewerkt met 24-uurs sessies en team-APK’s. Mark: “Tijdens deze momenten nemen we de tijd om successen te bespreken, verbeterpunten aan te pakken en processen beter op elkaar af te stemmen. Soms hangt elke muur in een projectruimte vol met processchema’s en tekeningen. Dan besef je weer even waarom integraal samenwerken zo belangrijk is.”

Programma’s zoals NuGelre en NuMeren laten zien dat een multidisciplinaire aanpak bijzonder effectief is. Daarnaast is het een dynamische en inspirerende manier van werken, weet Mark: “Als technisch manager of omgevingsmanager is dit een omgeving waarin je continu schakelt, oplost en innoveert. Je brengt verschillende expertises samen tot één krachtig geheel en maakt directe impact op de toekomst van energie. Ook dat maakt integraal samenwerken interessant!”

Mark van Esterik is adviesgroepmanager Milieu & Energie bij Antea Group en zet zich dagelijks in voor de energietransitie. Hij werkt aan verschillende middenspanningsprogramma’s van Liander en Enexis. Met zijn expertise helpt hij organisaties bij het realiseren van duurzame energieoplossingen.