Theo Jorritsma: "Geothermie groeit uit tot serieuze speler in de energiemix"

In een energiemarkt waarin alles draait om netcapaciteit en leverings-zekerheid, wordt steeds nadrukkelijker gekeken naar aardwarmte. De kracht van geothermie? Theo: “Je pompt lokaal warm water omhoog, vangt die warmte af en pompt koud water terug – het is een gesloten systeem dat blijft draaien. Die stabiele toevoer is aantrekkelijk. Op locaties die al enkele jaren draaien, zien we nauwelijks temperatuurverlies.” 

Nog een voordeel: warmte vind je overal in de ondergrond. “Om een geothermiebron rendabel te maken, moet je minimaal 200 kuub per uur kunnen oppompen,” legt Theo uit. “In veel delen van Nederland lukt dat, al moet je vooraf onderzoeken of de bodemlagen voldoende doorlatend zijn.” Daarom werkt Antea Group veel voor SCAN, het onderzoeksprogramma van Energie Beheer Nederland dat gegevens van de ondergrond verzamelt door middel van (herbewerkte) seismiek en onderzoeksboringen. “Daarmee maken we inzichtelijk waar geothermie technisch én economisch haalbaar is.”

Nederland telde in 2024 inmiddels zo’n 28 aardwarmtelocaties met in totaal 42 geothermiebronnen, vooral in de glastuinbouw. “Die sector was er vroeg bij,” zegt Theo. “Ze hebben veel warmte nodig en nu het aardgas verdwijnt, is geothermie een logische opvolger. In het Westland bundelen kwekers vaak hun krachten: ze investeren samen in een geothermielocatie en delen de infrastructuur. Dat maakt het schaalbaar en rendabel – en levert een stabiel én duurzaam systeem op.” 

Ook buiten de glastuinbouw groeit de interesse ziet Theo. “Zeker op bedrijventerreinen waar veel warmte wordt gevraagd en geproduceerd, biedt geothermie volop kansen.” Door aardwarmte en restwarmte slim te combineren, ontstaat een robuust en toekomstbestendig systeem. “Zo versterken ze elkaar: geothermie vult aan waar restwarmte tekortschiet – en andersom. Dat maakt het aantrekkelijk voor een breed scala aan bedrijven.”

Een geothermieproject vraagt wel om een collectieve aanpak en samenwerking. “Met zo’n project is al snel een investering van vele miljoenen euro gemoeid,” zegt Theo. “Dat kun je als ondernemer niet alleen dragen. Maar als je het samen doet, wordt het wél interessant.” Daarom ontstaan er steeds vaker consortia van bedrijven of ontwikkelaars. “Zeker nu er de nodige subsidiemogelijkheden zijn, is dit hét moment om in te stappen.”

Ook in stedelijke gebieden en bij stadsuitbreidingen liggen kansen. “Geothermie maakt warmtenetten minder afhankelijk van fossiele back-up én biedt wat warmtepompen niet kunnen: ontlasting van het stroomnet,” zegt Theo. “In dichtbebouwde wijken waar de netcapaciteit onder druk staat, is dat een voordeel. Aardwarmte wordt echt een pijler in het toekomstige energielandschap – ook in de stad.”

In Den Haag draait inmiddels al een geothermiecentrale mee binnen een warmtenet dat duizenden woningen van warmte voorziet. Daar werd restwarmte eerst nog bijgestookt met gas. Jorritsma: “Nu vult aardwarmte dat gat op.” Ook Amsterdam kijkt vooruit. “Namens SCAN bereiden we een onderzoeksboring voor op Strandeiland, waar straks 20.000 mensen komen te wonen. Als het daar werkt, kan een heel gebied profiteren van lokale aardwarmte.”

Met de groeiende aandacht voor aardwarmte ligt de focus van Antea Group steeds meer op de ontwikkeling van geothermielocaties. “Waar we vroeger vooral locaties voor aardgas ontwierpen en bouwden, gaat inmiddels 90% van ons werk over geothermie,” vertelt Jorritsma. “Onze ervaring uit de olie- en gasindustrie komt daarbij goed van pas. Technisch gezien maakt het weinig verschil of je naar aardgas of aardwarmte boort.”

Dat betekent overigens niet dat een geothermielocatie zomaar uit de grond wordt gestampt. “Zo’n locatie is een fabriekje op zich,” legt Theo uit. “Het hart is het doublet: één put om warm water omhoog te pompen, één voor het terugpompen van afgekoeld water. Daarbovenop staan installaties voor ontgassing, ontzilting en een grote warmtewisselaar die de warmte op het net zet. En je hebt natuurlijk leidinginfra nodig, anders komt warmte nergens.”

Elk geothermieproject vraagt om slimme voorbereiding en maatwerk. Qua technische uitwerking, maar ook om binnen de ruimtelijke, milieukundige en wettelijke kaders te blijven. Kennis die Antea Group ook in huis heeft. “Voor diverse geothermielocaties hebben we zelf alle onderzoeken gedaan naar onder andere milieu, ecologie, stikstof, archeologie, grondmechanica, veiligheid en civieltechnisch ontwerp,” vertelt Theo. “Zo houden we grip op de planning én kunnen we vergunningen sneller en beter onderbouwen.”

Daarna volgt de uitvoering – en ook die is complex. “Van boortoren tot materiaalopslag en tijdelijke werkplekken: je hebt flink wat ruimte nodig,” zegt Theo. Dat is passen en meten, zeker op locaties met beperkte ruimte of een gevoelige omgeving. “Hoe leg je een boorlocatie aan? Hoe krijg je een zware kraan op locatie? En het opbouwen van een boortoren is helemaal een precisieklus: die wil je met zo min mogelijk impact uitvoeren.”

Om geothermieprojecten soepel te laten verlopen, werkt Antea Group met een gespecialiseerd team. “Welke uitdaging een locatie ook met zich meebrengt - van vergunningtraject, ontwerp tot de realisatie – wij brengen op het juiste moment de juiste kennis aan tafel,” zegt Theo. “Zo weet je waar risico’s liggen en houd je grip op planning én uitvoering. 

Die slagkracht is hard nodig, want de vraag naar geothermie groeit snel. “Nederland heeft de potentie om een echt aardwarmteland te worden,” zegt Theo. “De overheid stimuleert het, de technologie is er en de urgentie neemt toe. Wij helpen partijen om die kansen te verzilveren. Met kennis, ervaring én een pragmatische aanpak.” Want de warmtetransitie wacht niet – en geothermie, al ligt het diep onder onze voeten, is er klaar voor.