Dit artikel verscheen in Land + Water Editie 2, maart 2025

De belangstelling voor geothermie groeit. Maar het ontwerpen en realiseren van geothermieprojecten vraagt veel van werklocaties. Zeker in gebieden waar de ruimte beperkt is. Ook worden hoge eisen gesteld aan de veiligheid en kwaliteit van de uitvoering. "Als alles meezit hebben wij een boorlocatie binnen een jaar operationeel."

Diep onder onze voeten, verborgen in zand- en gesteentelagen, ligt een alternatief voor traditionele energiebronnen: heet water van 80 tot 90 graden Celsius. Beter bekend als geothermie of aardwarmte. Deze bron is niet nieuw; al sinds de oudheid gebruiken mensen aardwarmte voor baden en verwarming. "Door de energietransitie is geothermie als duurzame warmtetechnologie in een stroomversnelling gekomen," ziet Mark Ketting, constructiemanager bij Aardyn, dochteronderneming van Gaia Energy.

Glastuinbouw

Hoe lang geothermie ook al bestaat, in de Nederlandse energiemix is aardwarmte wel degelijk vrij nieuw. Ketting: "De eerste aardwarmte-installatie van ons land werd in 2007 operationeel in Berkel en Rodenrijs. Sindsdien zijn er zo'n 27 geothermielocaties aangelegd, voornamelijk voor de glastuinbouw."

De ervaringen van Berkel en Rodenrijs zijn positief. Een vleestomatenteler in deze plaats meldde dat de capaciteit van de aardwarmtebron zelfs het dubbele was van wat men aanvankelijk had verwacht, met water dat warmer was dan gedacht. Dit heeft bijgedragen aan een stabiele en duurzame warmtevoorziening, wat essentieel is voor de verduurzaming van de teelt. Deze sector heeft een grote warmtevraag en omarmde de kracht van geothermie daarom al vroeg. "De stabiele, duurzame warmtevoorziening draagt bij aan de verduurzaming van de teelt."

Gaia Energy

Gaia Energy is één van de partijen in Nederland die zich bezighoudt met de ontwikkeling, exploitatie en het beheer van geothermielocaties. Dit doet Gaia Energy samen met partner 85 Degrees Renewable.

De bedrijven zien de vraag naar nieuwe geothermie-installaties razendsnel groeien. En in de afgelopen jaren komen plannen steeds vaker van buiten het kassengebied. Ketting: "Zo ontwikkelen wij bij TU Delft het project Geothermie Delft (GTD), een samenwerkingsverband van Aardyn, EBN, TU Delft en Shell. Deze bron moet vanaf 2025 de campus van de universiteit en een aantal omliggende woonwijken voorzien van duurzame warmte."

Samen met de gemeente Delft wil het bijdragen aan versnelling van de energietransitie, vanwege de behoefte aan grootschalige duurzame warmte voor de gebouwde omgeving, in dit geval de campus en woonwijken in Delft. Tevens wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan. "Er zijn veel vragen en we hebben nog veel antwoorden nodig, maar we moeten ook concrete stappen zetten. Bijvoorbeeld door het winnen en gebruiken van duurzame energie in de vorm van geothermische warmte en levering van deze warmte aan TU Delft, voor de verduurzaming van de warmtevoorziening op de campus en levering aan andere warmtevragers op de campus (o.a. studentenwoningen van DUWO). En levering van warmte aan de stad als onderdeel van de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Tegelijk leidt dit project naar wetenschappelijk onderzoek naar en onderwijs in geothermie", meldt GTD op zijn website.

Inmiddels is al begonnen aan de bouw van de warmtepompcentrale, een gebouw dat een warmtepomp huist. Dat is een pomp die de warmte uit de geothermieput verder opwarmt en het warmtenet in stuurt. Het is dus een belangrijke schakel voor Geothermie Delft om warmte via het Warmtenet Delft bij gebouwen op de campus en ruim 5000 huishoudens te krijgen. Gaia Energy richt zich op het ontwikkelen en beheren van geothermische energieprojecten. Het bedrijf werkt met 85 Degrees Renewable aan de missie om de energietransitie te versnellen doorgeothermie op grote schaal in te zetten als betrouwbare en milieuvriendelijke energiebron. Gaia Energy heeft de ambitie om de komende jaren een geothermisch potentieel van 500 MegaWatt, verdeeld over 25 projecten, tot realisatie te brengen.

Belangrijke pijler

Die snelheid is nodig: als Gaia Energy klaar is in Lansingerland en in Delft, liggen er alweer nieuwe projecten te wachten. Ketting: "Aardwarmte wordt een belangrijke pijler in het energielandschap van de toekomst. Het helpt dat de overheid met regelingen en subsidies bedrijven aanmoedigt om in geothermie te investeren."

Gaia Energy laat Antea Group die complexe puzzel graag leggen. Bijvoorbeeld in Delft en Bleiswijk. Ketting: "Voor ons is het een meerwaarde dat Antea Group het hele werkpakket voor ons kan uitvoeren: van de engineering, de onderzoeken tot en met de aanleg van boorfundatie en doubletten. Vanuit hun ervaring in de olie en gaswereld weten ze wat er nodig is. En als het net iets anders loopt? Dan heeft Antea Group snel een oplossing paraat. Dat geeft vertrouwen."

Gaia Energy is bezig met het realiseren van drie aardwarmte doubletten, die samen een vermogen van 45 MW moeten opleveren. Op termijn willen ze nog een vierde doublet en een warmtenet realiseren.