Het Veluwse dorp Elspeet (gemeente Nunspeet, 25-35 meter +NAP) telt zo’n 4.400 inwoners. Ze wonen hoog en droog, zou je zeggen. Maar veel inwoners herinneren zich maandag 28 juli 2014 nog als de dag van gisteren. Er viel in een paar uur tijd maar liefst 88 millimeter neerslag. “In sommige straten stond het water tot aan de knieën. Als dat je als gemeente voor de tweede of derde keer overkomt, dan zit de schrik er goed in.”

Hemelwatervisie

“Waar we nu staan, stroomde een soort riviertje. Het water uit het buitengebied liep zo de wijk in”, zegt Gertjan Halff, terwijl hij op een beklinkerde kurkdroge doorgaande weg staat. Gertjan werkt als Beleidsmedewerker water / civiel bij de gemeente Nunspeet. Hij schreef een Hemelwatervisie en een uitvoeringsplan dat sinds 2016 wordt uitgevoerd.

Wateroverlast

“In 2005, 2006, 2008 en 2012 was er ook sprake van hevige wateroverlast. Elspeet heeft, voor Nederlandse begrippen, best veel helling. Maar ook een aantal kommetjes. Het water stroomt van hoog naar laag en hoopt zich tijdens zware neerslag op in enkele straten en op kruispunten. En bij een hoosbui zoals in 2014 kan er dan zomaar een halve meter water staan. Het gevolg: water loopt de woningen binnen en er ontstaat grote materiële en emotionele schade.”

Extreme weersomstandigheden

Dat het klimaat verandert, daar zijn de deskundigen het al lang over eens. Nederland krijgt te maken met extremere weersomstandigheden en zwaardere neerslag. Maar hoe bepaal je welke maatregelen afdoende zijn? Er bleek in elk geval meer nodig dan alleen de aanpassingen aan het rioleringsstelsel in 2010. “Om de vraag te kunnen beantwoorden welke maatregelen in Elspeet genomen moeten worden, moet je weten hoe de integrale situatie is”, zegt Benno Steentjes.

Elspeet klimaatproof

Benno werkt als adviseur bij Antea Group en bracht in opdracht van Gertjan middels een geavanceerd rekenmodel Elspeet opnieuw in kaart. Elke waterloop, iedere rioleringsbuis en alle hoogteverschillen werden geanalyseerd en doorgerekend. “Op basis van onze analyses, kwamen we tot een programma van ingrepen. Met die ingrepen moet Elspeet in staat zijn de bui en vooral de materiële en emotionele schade te trotseren. En is Elspeet klimaatproof."

Wadi's

Een van de meest zichtbare ingrepen ligt aan de rand van het dorp. In een weiland is een forse afgraving zichtbaar. Een wadi, zo legt Gertjan uit. “We hebben samen met Antea Group deze ‘wateropvang’ gecreëerd. De wadi zorgt ervoor dat hemelwater afkomstig uit het bovenliggende buitengebied niet langer Elspeet instroomt.” Gertjan schat de voorlopige kosten voor het uitvoeringsplan hemelwatervisie op twee miljoen euro. “Wij kunnen het als gemeente niet alleen oplossen, ook niet met twee miljoen. We hebben onze inwoners nodig.