Verkenning buurtbatterij als mogelijke oplossing voor netcongestie

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat gemeenten elke vijf jaar een Transitievisie warmte vaststellen. Ook de gemeente Ooststellingwerf ging hiermee aan de slag – samen met buurgemeenten Weststellingwerf en Opsterland. Dit resulteerde in een spoorboekje dat allerlei routes uitstippelt om in 2050 gebouwen aardgasvrij te maken. ‘Ooststellingwerf heeft daarin flinke ambities: de gemeente wil in een aantal dorpen en wijken die stap al in 2030 maken’, vertelt adviseur Søren Winkel.

Nu de transitievisie er ligt, moet deze worden uitgewerkt naar een uitvoeringsplan. Winkel: ‘Hier ligt voor een landelijke gemeente als Ooststellingwerf een extra uitdaging. In het landelijk gebied liggen de meeste woningen relatief ver uit elkaar; dit maakt een collectieve oplossing duurder dan een individuele. Hierdoor komen in deze gemeente vooral woning-specifieke oplossingen in beeld: denk aan woningen die all-eletric worden gemaakt.’

Het elektrificeren van woningen met warmtepompen, elektrische kachels of infraroodpanelen, brengt een nieuwe opgave met zich mee. Winkel: ‘Als er honderden woningen all-electric worden gemaakt en als al die woningen de warmtepomp tegelijkertijd aanzetten, is het de vraag of het elektriciteitsnet dit aan kan. Zeker in Friesland zie je dat de capaciteit van het stroomnet op meerdere plekken z’n maximum heeft bereikt. Omdat er weinig toezicht op netcongestie in het laagspanningsnet is, is het lastig om in te schatten waar en in welke mate dit gaat spelen.’

Reden voor de gemeente om alternatieven te onderzoeken. De ontwikkeling van een buurtbatterij is hierbij erg interessant. Winkel: ‘Zo’n batterij biedt je allerlei mogelijkheden om het lokale net te ontlasten. Je kunt als buurt de elektriciteit die je opwekt, maar even niet nodig hebt, opslaan. De batterij kan ook elektriciteit uit het elektriciteitsnet halen. Zo zorg je ervoor dat er bij piekgebruik altijd energie voorhanden is en dat je bij momenten van laagverbruik energie bewaart.’

Aan Antea Group om te onderzoeken of deze oplossing van meerwaarde kan zijn. ‘Het is een verkenning om vast te stellen of dit concept de moeite waard is om verder te brengen. We kijken hierbij niet alleen naar de technische (on)mogelijkheden, maar ook naar mogelijke sociale en economische voordelen die er te behalen zijn. Zo kun je opgewekte energie voor je eigen wijk gebruiken, maar ook doorverkopen. Dit kan financieel gezien interessant zijn.’

Het verkennende onderzoek spitst zich onder meer toe op gesprekken met netbeheerder Liander. Winkel: ‘Hoe zien zij de ontwikkeling van het elektriciteitsnet in deze gemeente? Is er inderdaad behoefte aan extra buffercapaciteit, wat is er hiervoor nodig en hoe richt je dit in? We kijken ook naar pilots die al met deze buurtbatterijen lopen. Zo lopen er in Heiloo, Leidscherijn en Rijssenhout al proeven met buurtbatterijen in wijken. De lessons learned nemen wij weer mee in ons rapport.’

Eind 2023 wordt de verkenningsfase afgerond. Winkel: ‘Op basis van onze adviezen en inzichten, is het aan de gemeente om begin volgend jaar te besluiten of ze de volgende stap gaan zetten.’