Paleis Het Loo in de verf gezet

Okerrode luiken, witte gootlijsten en crèmekleurige kozijnen: in het lentelicht glimt Paleis Het Loo als nooit tevoren. Niet alleen van binnen onderging dit nationale icoon een grondige renovatie, ook van buiten ligt het paleis er weer piekfijn bij. Nu na vijf jaar de bouwsteigers verdwenen zijn, kunnen ook Johan Splint (Clusterhoofd Bedrijfsvoering) en Sander Lagendijk (Adviseur Bouw bij Antea Group) genieten van het resultaat. ‘Voor bezoekers is het paleis een genot om naar te kijken: daar doe je het voor.’ 

Het Loo was tussen 2017 en 2023 het toneel van een ingrijpende renovatie. Hierbij werd het paleis verduurzaamd en gemoderniseerd. Ook werd er een nieuwe ondergrondse uitbreiding met tentoonstellingszalen gerealiseerd.  

Lagendijk: ‘De renovatie was een uitgelezen moment om het buitenschilderwerk in één keer mee te nemen. Grote uitdaging was wél om deze opdracht aan te laten sluiten bij alle werkzaamheden én om het schilderwerk zo uit te voeren dat de andere aannemers er geen last van hadden.’  

Daarnaast was dit project geen kwestie van kwast in de verf en schilderen maar. Dit monument vroeg om een uitgekiende schilderstrategie. Met de firma Sikkens onderzocht Antea Group daarom eerst de onderhoudsstaat van het paleis en bijgebouwen. Ook werd er gekeken naar de verfhistorie. Lagendijk: ‘In de loop der jaren bouw je meerdere verflagen op. Dit heeft effect op het hout- en lijstwerk van goten en kozijnen. Te veel verf kan problemen op de langere termijn opleveren. Te weinig biedt geen optimale bescherming. Je moet op voorhand goede keuzes maken over het aantal lagen verf dat nodig is.’

Het gewenste kwaliteitsniveau moest eveneens in beeld worden gebracht. Splint: ‘Je wilt dat alles technisch goed geschilderd wordt. De vraag was wel of optisch gezien ook álles goud moet zijn. Een oneffenheid of uitloper wil je niet in het zicht hebben. Maar, op een plek waar nooit publiek komt, kan zilver ook goed genoeg zijn.’ Daarom werd een schilder gevraagd om een proefraam te schilderen en hierin opzettelijk foutjes te maken. ‘Zo konden wij bepalen wat acceptabel was en wat wij van onze schilders verwachten.’

De schilderopdracht werd daarna in drie percelen aanbesteed. Lagendijk: ‘We hebben onderscheid gemaakt in de 17de- en de 19de-eeuwse gevels. Voor de oudste – het publieksgedeelte – lag de kwaliteitslat hoger. Voor deze percelen viel de keus op twee ERM-erkende bedrijven: Wolters Vastgoedonderhoud en Schildersbedrijf de Jongh. ‘Hiermee heb je specialisten in historisch schilderwerk op de steigers staan.’ Voor het derde perceel kreeg een bedrijf uit de regio de kans: Kamphuis Schildersbedrijf uit Zutphen. ‘Niet ERM-gecertificeerd, maar ook zij hebben vakwerk geleverd.’

Om ervoor te zorgen dat het project op rolletjes liep, verzorgde Antea Group de directievoering, het toezicht en de kwaliteitsbewaking. Lagendijk: ‘De schildersbedrijven die wij aan het werk hadden, weten verdraaid goed wat er van hen gevraagd wordt. Ze zijn zelf al heel kritisch op hun werk. Het was voor ons vooral een kwestie van onze rondes maken, meedenken en adviseren.

Wat vooral aandacht vroeg, was de factor tijd. Splint: ‘In 2017 was het de ambitie dat de restauratie in 2021 grotendeels klaar zou zijn. Gaandeweg het project moesten we de planning door allerlei oorzaken bijstellen. Dit betekende dat de planning voor het schilderwerk om lenigheid vroeg. Als er bouwkundig of installatietechnisch iets nog niet klaar was, kon er ook niet geschilderd worden. We moesten geregeld een plan B ontwikkelen om de deadline te halen. Maar ook daar zijn we prima uitgekomen.’

Wat hielp, was dat er in de winter van 2022 ‘gewoon’ werd door geschilderd. ‘Niet gebruikelijk’, vertelt Lagendijk, ‘maar met afgedichte steigers en de inzet van kachels bleek dat wij ook in wintertijd meters konden maken.’ Splint: ‘Dit betekent dat wij in toekomst voor het schilderwerk niet per se op de zomermaanden – wanneer we een bezoekerspiek hebben - zijn aangewezen, maar dat de winter ook mogelijkheden biedt.’

Het resultaat mag er zijn, vindt Splint. ‘Iedereen die weleens heeft geschilderd, weet dat je geneigd bent om te focussen op de punten die beter hadden gekund. Dat hebben wij ook. Maar, over het geheel genomen is er heel goed werk geleverd. De deskundigheid en betrokkenheid van Antea Group is daarin ontzettend belangrijk geweest. Natuurlijk, je hebt weleens een inhoudelijke discussie, maar zij hebben de ambities die wij als museumstichting hebben altijd voorop gesteld. En dat zie je terug.’

Stichting Paleis Het Loo is verantwoordelijk voor het beheer, het onderhoud, de restauratie en de ontwikkeling van het paleis en de tuinen. In 2017 werd gestart met de ingrijpende renovatie om het paleis te verduurzamen, te moderniseren en de publieksfaciliteiten te verbeteren. In het voorjaar van 2022 werd het paleis feestelijk heropend en in voorjaar 2023 de nieuwe uitbreiding.