Landschapsvisie Flevoland

Flevoland is het kroonjuweel van de oer-Nederlandse traditie van het winnen van land op de zee. Visionair vormgegeven en bedacht tot in het kleinste detail: van bomenlaan tot boerenschuur. Een uniek landschap dat we kennen als het land van lucht, licht en leegte. Op basis van voortschrijdend inzicht ontstonden drie verschillende polders: Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland, Zuidelijk Flevoland. Een Mondriaanlandschap van wereldfaam, gebouwd door de pioniers van het nieuwe land.

De ruimtelijke kwaliteit van het Flevolandse landschap staat steeds vaker onder druk. Grote ruimtelijke opgaven zoals de energietransitie en woningbouw, drukken hun stempel op de regio. Waar oorspronkelijk elke functie een eigen plek kreeg in de polders, worden gebieden nu steeds multifunctioneler. Zonder aandacht en zorgvuldigheid leidt dat tot verrommeling van het landschap. Met een negatieve impact op het vestigingsklimaat. Als pioniers van de toekomst moeten we het landschap daarom proactief en integraal vormgeven. Het Programma Landschap van de Toekomst is de eerste regionale visie voor het Flevolandse landschap sinds de aanleg van de polders.

Als basis voor de visie zijn de 24 kernkwaliteiten van het Flevolandse landschap vastgesteld, samengevat in het Handboek Kernkwaliteiten. Bijvoorbeeld het waterbouwkundig bouwwerk, het Mondriaanlandschap met de kenmerkende verkaveling, de beplanting van lanen en singels en het contrast tussen oud en nieuw land. Deze kwaliteiten vormen de basis voor vernieuwing en verrijking van het landschap van de toekomst.

De essentie van de landschapsvisie bestaat uit vier overwegingen. Deze zijn van provinciaal belang en moeten bij iedere ontwikkeling in het landschap worden meegenomen.

Overweging 1: behoud het waterbouwkundig bouwwerk als polder-DNA
Behoud het waterbouwkundig bouwwerk als fundament van de polders en de landschappelijke identiteit. Maak de verschillende onderdelen daarvan beter zichtbaar en beleefbaar: dijk(zones), gemalen, vaarten, sluizen.

Overweging 2: versterk panorama’s langs lange lijnen
Maak je sterk voor de unieke beleving van de open polder. Versterk monumentale belevingsassen om de beleving van het open polderpanorama te garanderen. Geef hieraan per polder onderscheidend vorm.

Overweging 3: bouw verder aan de drie onderscheidende polderkarakters
Geef het landschap vorm op basis van de ruimtelijke concepten van de drie polders (Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland). Versterk deze om opgaven in het landschap een plek te geven en de drie karakters uitgesproken en onderscheidend te maken.

Overweging 4: werk actief aan ruimtelijke kwaliteit in hybride gebieden
Geef extra aandacht aan hybride gebieden met een hoge dynamiek en waar meerdere opgaven samen komen. Door ontwikkelingen juist hier te bundelen, smeer je deze niet uit over het landschap.

Aan de hand van vijf thema’s zijn grote ruimtelijke transities gekoppeld aan de essentie van de visie en de kernkwaliteiten van het landschap. Voor elke polder is dit uitgewerkt met illustratieve ‘snedes' door het landschap. Deze tonen hoe opgaven en veranderingen kunnen worden vormgegeven.

De afgelopen jaren werkten wij aan het Programma Landschap van de Toekomst voor de provincie Flevoland. Adviseurs en ingenieurs gaven hun inbreng en expertise rondom de toekomstige ontwikkeling van het Flevolandse landschap en het vormgeven van de grote transities en opgaven Een mooie opdracht met een nog mooier resultaat.