Antea Group gidste de afgelopen jaren meerdere gemeentes naar succesvolle omgevingsvisies. Dit deden we ook voor de gemeente Veendam. In een jaar tijd bouwden we met de gemeentelijke organisatie, bewoners en ondernemers aan een visie die als kompas dient voor de toekomst van Veendam.

Foto: gemeente Veendam

Ontwikkeltraject omgevingsvisie

Je kunt het ontwikkeltraject van een omgevingsvisie het beste vergelijken met een ontdekkingstocht, vertelt projectmanager Johan Fuite: "Je weet wat de reis moet opleveren, maar niet wat je onderweg tegenkomt. Wel is het belangrijk dat je de expeditie sámen doorloopt en dat je jezelf niet verliest in allerlei zijwegen of details. In die zin zijn wij een gids die ervoor zorgt dat je op koers blijft, dat iedereen betrokken blijft en dat je de voortgang erin houdt."

Een strak proces

Een gestroomlijnd proces is één van de sleutels. Fuite: "Samen met het kernteam van de gemeente zijn we eerst met alle betrokkenen om tafel gegaan - beleidsmakers, het college, de gemeentesecretaris. Om duidelijk te maken hoe het proces loopt, welke informatie we nodig hebben en wanneer. Zo schep je de juiste verwachtingen. Onze collega Wendy Daggenvoorde hield om de twee weken een tussenevaluatie om te kijken waar we stonden en waar de knelpunten lagen."

Focus op inhoud

Grote uitdaging bij omgevingsvisie-trajecten is om de juiste focus op de inhoud te houden. Fuite: "Je wilt gezamenlijke ambities stellen, aangeven welke thema’s en waarden je belangrijk vindt en waarmee je in een bepaald gebied aan de slag wilt. Maar, zodra je dit aan het ontrafelen bent, is de verleiding groot om meteen met de oplossing aan de slag te gaan. Voor je het weet ben je via het thema bereikbaarheid bezig om de parkeernormen te hervormen. Die discussies moet je voorkomen; anders verzand je volledig."

Wijkprikker

Ook cruciaal is de inbreng van inwoners en ondernemers. Dit bracht in Veendam de nodige uitdaging met zich mee. Fuite: "De visie is in coronatijd ontwikkeld – het was lastig om fysieke bijeenkomsten te organiseren. Daarom hebben we onder leiding van Jennifer Brécheteau de Wijkprikker geïnitieerd. In een online GIS-omgeving konden mensen op een digitale kaart een prikker plaatsen en daarbij aangeven of iets speelt, of waar behoefte naar is. Denk aan meer groen, betere verkeersveiligheid of meer voorzieningen."

Meer dan 500 reacties

Die Wijkprikker bleek succesvol. Fuite: "We kregen meer dan vijfhonderd reacties binnen - waardevolle input." Ook het college en de raad werden vervolgens actief bij het proces betrokken. "We hebben meerdere sessies gehouden om te ontdekken welke thema’s en waarden belangrijk zijn. Interessant was dat iedereen – ongeacht politieke kleur – het in grote lijnen eens was over de richting van de gemeente. Zo kiest Veendam voor een groen profiel met aandacht voor de ruimtelijke structuur en het cultureel erfgoed."

Raad unaniem akkoord

De omgevingsvisie werd door Antea Group vertaald naar een interactieve website. "Aan de hand van een kaart kan iedereen zien welke thema’s en waarden er in een bepaald gebied spelen en wat hierin de ambities zijn. Zo komt de visie ook tot leven bij inwoners en ondernemers." Kroon op het werk was in februari 2022 de goedkeurig van de omgevingsvisie door de raad: die was unaniem. "De bevestiging dat je met elkaar iets hebt gebouwd waar iedereen zich in herkent en wordt erkend."

Ervaring gemeente Veendam

Ook bij de gemeente kijken ze positief terug, vertelt Petra Rollema. "Dankzij de professionele en prettige samenwerking met Antea Group ligt er nu een breed gedragen omgevingsvisie. Ons doel was om ‘energie te genereren’ in dit proces en dat is zeker gelukt. De collega’s van de gemeente en Antea Group vormden samen een (h)echt team waardoor de aanpak gestroomlijnd liep en het enthousiasme echt aanstekelijk werkte. We hopen dat onze gezamenlijke aanpak andere gemeenten kan inspireren."