Uitstel Omgevingswet. En nu?

Uitstel. Zodra dit verdict valt, ligt het in de aard van veel mensen om alles op een lager pitje te zetten. Voor de programmanagers die verantwoordelijk zijn voor de implementatie van de Omgevingswet, betekent uitstel volgens Forkink en Oude Weernink juist dat ze aan de bak moeten. Forkink: ‘Nu is het moment om alles op alles zetten om de Omgevingswet op de agenda’s te houden, budgetten te blijven claimen en je programmagroep op koers te houden.’

Dit is lastig. Uitstel haalt de druk er voor het gevoel even af. En daar komt bij dat uitstel de problemen die gemeenten ervaren bij de implementatie van de Omgevingswet niet oplost. Oude Weernink ‘De budgetten zullen de komende jaren nog meer onder druk staan, de capaciteit om de implementatie mogelijk te maken is in veel gemeenten onvoldoende voorhanden. Er liggen immers genoeg opgaves die om de volle aandacht vragen.’

Toch is de urgentie er wel degelijk. Edwin: ‘Die Omgevingswet komt er. Als gemeente heb je nu eenmaal de taak én de opdracht om die wet uit te gaan voeren. Of je nu wilt of niet. Je krijgt 12 maanden extra om die bestemming te bereiken. En om daar te komen, moet je niet blijven dobberen, maar alle zeilen bijzetten. Zeker in de wetenschap dat de implementatie van de Omgevingswet niet eenvoudig is gebleken. Het gaat over wet- en regelgeving, over ICT, maar ook over een andere manier van werken. En we merken dat dit veel vergt van mensen en organisaties.’

Wat programmamanagers wél kunnen doen om de vaart erin te houden? Forkink en Oude Weernink zetten vier aanbevelingen op een rijtje.

STAP 1: Kijk eerst achterom, voordat je verder gaat

Robert: ‘Stel jezelf de vraag: wat hebben we in de eerdere uitstelperiodes gedaan en wat kunnen we daarvan leren? Welke stappen hebben we destijds gezet, waar hebben we weinig vooruitgang geboekt en welke redenen lagen daaraan ten grondslag? Met dit inzicht kun je een plan maken om in de extra tijd die je nu krijgt, vooruitgang te blijven boeken.’

STAP 2: Stick to the plan

Edwin: ‘De meeste gemeenten werken hard aan de implementatie van de Omgevingswet. Er is een programmateam, een roadmap, een werkstructuur. Een hele opgave en kunst om dit vast te houden. Houd de raad betrokken en agendeer de Omgevingswet dit najaar gewoon weer. En zorg ervoor dat je met het programmateam het urgentiebesef uitdraagt en de acties die je had gepland, ook volgens de bijgestelde planning blijft uitvoeren.’

STAP 3: Prioriteer slim

Robert: ‘Het uitstel biedt ruimte om te onderzoeken waar je staat en wat je in elk geval nog moet doen. Zo ligt voor de kortere termijn het zwaartepunt op de Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving. Hoe ga je die borgen volgens de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen? Heb je hiervoor al de juiste mensen in huis? En denk aan de integratie van de bestaande verordeningen. Nu heb je de gelegenheid om de juridische basis te actualiseren en harmoniseren als opmaat naar het omgevingsplan.’

STAP 4:Onderzoek wat je nog extra kunt doen

Edwin: ‘Voor gemeenten die al op koers lagen met de implementatie, biedt het uitstel ruimte om nog iets extra’s te doen. Denk aan het opstellen van en oefenen met toepasbare regels (inpassen lokaal beleid). Of het opzetten van een structuur voor je omgevingsplan en het opzetten van pilots, waar nu dus wel tijd voor is.’

Komt er van al dit afstel geen uitstel? ‘Zeker niet’, verwachten Edwin en Robert. De ambities en de doelen die we in 2011 met de Omgevingswet hadden, staan nog altijd. Minder regeldruk, meer participatie, meer samenhang en meer lokaal en duurzaam ontwikkelen: ze vormen nog altijd de reden om deze stap te zetten. Dat er uitstel ligt, komt omdat de implementatie ingrijpender en complexer is dan voorzien. De impact op organisaties is groot, terwijl het er allemaal even bij moet.

Kortom: temporiseren of accelereren? ‘Dat eerste is zeker geen optie. En we denken dat de tweede voor veel gemeenten niet haalbaar is. Het is zaak om in elk geval in dezelfde versnelling door te gaan. Hiermee kom je, nu er iets meer tijd is, uiteindelijk ook op de eindbestemming.’