Wat de bouw kan leren van het Totaalvoetbal

We leven in een wereld waarin het ideaalbeeld bestaat uit foutloze ontwikkelingen en minimale faalkosten. Met methodes zoals LEAN en Agile en de ontwikkeling van 3D-ontwerpen kun je in de bouw steeds vaker vroegtijdig knelpunten signaleren én oplossen. Hoe meer modellering, hoe meer analyses, hoe hoger de kwaliteit van het bouwen en hoe kleiner de foutmarge. De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen doet daar nog een schepje bovenop. Hoe meer aantoonbare kwaliteitsborging, hoe hoger de kwaliteit van het bouwen.

Maar, klopt dit wel? Wij denken van niet. Meer bouwkwaliteit is geen kwestie van méér doen, maar ánders werken. Daarom willen wij een nieuw concept introduceren: Totaalwerken. Naar het idee van het revolutionaire Totaalvoetbal uit de jaren zeventig van Ernst Happel. Een team dat elke positie kan innemen al naar gelang de situatie daarom vraagt. Verdedigers duiken op in de aanval, spitsen staan opeens in de verdediging. Teamwerk dus. Je kunt nog zoveel individuele klasse in je team hebben; als iedereen z’n eigen ding doet, ben je nog niet zeker van de winst.

Dat is waar de WKB punten laat liggen. Ze verdeelt nog sterker de rol- en taakverdeling en legt verantwoordelijkheden zelfs buiten het team. Een voorbeeld. Wanneer de initiatiefnemer een bouwteam heeft geselecteerd, is het straks de taak van een externe kwaliteitsborger om het werk van anderen te toetsen. Niet om advies te geven. De borger wordt hiermee búiten het team geplaatst. De architect, de adviseurs en het bouwbedrijf moeten aantonen dat een gebouw voldoet aan alle eisen. Bij een voldoende op alle onderdelen volgt er groen licht. Maar groen licht wil niet zeggen dat de maximale kwaliteit is bereikt.

Neem een bouwteam dat werkt aan de bouw van een appartementencomplex. In dit team zijn specialisten van diverse bureaus betrokken. Voor ontwerp, bouwfysica, constructie, brandveiligheid en de installaties. Ieder geeft zijn eigen, afzonderlijke, advies. Een advies dat volgens de kwaliteitsborger op alle onderdelen voldoet. Alle vinkjes gezet, hartstikke mooi. Alleen is er geen zicht op de samenhang tussen de verleende adviezen. Want, is installatie X wel de meest ideale oplossing gezien de constructie? En kun je door andere ontwerpkeuzes, kwaliteitswinst boeken als het gaat om luchtkwaliteit en geluid? Juist in dit samenspel zit de winstmarge.

Deze mindset vraagt om Totaalwerken. Een concept dat uitgaat van een team van specialisten met individuele kwaliteiten, maar dat ook de samenhang borgt. Een team dat elkaars gaten dicht, dat meedenkt met de ander. Hoe verhoudt brandveiligheid zich tot oplossingen op het gebied van installatietechniek? Wat betekent de keuze voor een ontwerpoplossing voor de bouwfysica: kun je elkaar hierin wellicht nog versterken? Kortom, hoe zorg je ervoor dat al die onderdelen samen tot optimale kwaliteit leiden?

Het valt ons op dat de WKB veel aandacht heeft voor procedures, protocollen, verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden. De motivatie om beter te bouwen komt echter niet persé uit meer regels en contracten. De motivatie zit in mensen. In een team dat het voor elkaar opneemt, dat net iets verder kijkt dan alleen de eigen discipline of verantwoordelijkheid. Dit bereik je onder meer door aandacht te hebben voor het groepsproces, de normen en waarden van het team en de sfeer binnen het team. Pas dán heb je borging van je kwaliteit.

Wij gaan graag de uitdaging aan om op een andere manier te kijken naar de vraag die voor ons ligt: de kwaliteit binnen de bouw verbeteren. Uiteraard met aandacht voor de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen. Maar ook voor datgene waar nog winst valt te behalen: samenspel. De rol van de ingenieur is prima geschikt om dit ‘Totaalwerken’ in de praktijk te brengen. Een ‘spelverdeler’ die kennis en ervaring heeft, die het geheel overziet en belangen verbindt. Iemand die zorgt dat individuele klasse in dienst speelt van dat ene doel: een succesvol en mooi project realiseren.