Schoonmaakactie Zaanse loodtuinen

Projectleider Nellie Kuit: ‘Ons werk begint bij het bodemkundig onderzoek naar lood in de onverharde delen van tuinen. Dit is overigens geen kwestie van even aanbellen en je monsters nemen. Goed communiceren is minstens zo belangrijk. Mensen willen weten wat het bodemonderzoek inhoudt, hoe de sanering wordt uitgevoerd en natuurlijk wat de consequenties van een loodverontreiniging zijn.’
 

Lood is schadelijk voor de gezondheid, met name voor jonge kinderen. In lage concentraties zijn er echter nauwelijks gezondheidsrisico’s. Nellie: ‘In tuinen waar we licht verhoogde loodconcentraties vinden, adviseren wij bewoners hoe ze risico’s zo klein mogelijk houden. Op plekken waar wél veel lood zit, kun je als bewoner ervoor kiezen om jouw tuin te laten saneren: op kosten van de gemeente. Wij zijn één van de partijen die deze sanering van a tot en met z organiseert.’  

Hier komt heel wat bij kijken. Nellie: ‘De appelboom die je plantte bij de geboorte van je kind. Het rozenperk waar je elk seizoen zo van geniet. Een tuin heeft emotionele waarde. Die laat je liever niet tot vijftig centimeter beneden maaiveld ontgraven. Elke tuinsanering is daarom maatwerk. Zo’n traject begint met een gesprek aan de keukentafel. Hierin lichten we bewoners in over hun situatie en hoe we de tuin willen saneren.’

Nellie: ‘Onze collega Peter Ruijgrok voert deze gesprekken. Hij is ook bij het vervolg betrokken: mensen hebben hierdoor één aanspreekpunt. Vervolgens leveren wij een totaalpakket aan onderzoeken. Omdat een aantal tuinen aan een Natura2000-gebied grenst, voeren we ecologisch onderzoek uit. Daarnaast leggen we de bodemkwaliteit vast, ook in relatie tot asbest en PFAS. Zijn er behoudenswaardige bomen? Dan doen we een Boom Effect Analyse. Verder laten we tuinen taxeren. Hierdoor kan de gemeente bepalen hoeveel geld een bewoner nodig heeft om zijn tuin in oude staat te herstellen.’

De sanering zelf is een precisieoperatie. Nellie: ‘Je wilt het zo goed en zo efficiënt mogelijk doen. In sommige tuinen ben je in een paar dagen klaar. Andere tuinen vragen meer aandacht. Bijvoorbeeld omdat er vanaf de waterkant gesaneerd moet worden. Of omdat je niet met groot materieel kunt saneren, maar met schep en kruiwagen in de weer moet. Gelukkig werken we met aannemers (waaronder onze collega's van Milieu Realisatie) die hun vak verstaan. Wij zorgen voor de begeleiding van dit werk.’

De taak van Antea Group zit erop zodra de met lood verontreinigde bovengrond vervangen is door schone grond. ‘Dan dragen wij de tuin over aan de bewoners. Op kosten van de gemeente kunnen zij hun tuin herstellen. Inmiddels hebben we enkele tientallen tuinsaneringen naar tevredenheid uitgevoerd. Het allermooiste aan dit werk? Je draagt als bodemspecialist heel direct bij aan een schonere leefomgeving.’

De loodproblematiek beperkt zich niet tot Zaanstad. Nellie: ‘De prognoses gaan uit van zo’n zeshonderd gebieden in Nederland met lood-gehalten boven de GGD-advieswaarden. Waarvan 300 boven de interventiewaardes.’ Voor de betreffende gemeentes is het belangrijk om hier tijdig inzicht in te krijgen. ‘Omdat de Wet bodembescherming straks opgaat in de Omgevingswet, verschuift de verantwoordelijkheid naar hen. Gemeenten moeten op tijd acteren zodat ze afspraken kunnen maken met de Provincie of het Rijk.’