"Maak van een historisch forteiland een zelfvoorzienend en klimaatneutraal eiland." Klinkt als een onmogelijke opdracht. Toch transformeert Pampus – met hulp van Antea Group - naar een vesting van de toekomst. Hiermee wil dit Unesco Werelderfgoed een inspirerend startpunt zijn voor de energietransitie: "Als het hier lukt, lukt het overal in Nederland."

Ontwerp: Paul de Ruiter Architects

Magneet voor toeristen

Pampus was hét sluitstuk van de Amsterdamse waterlinie. Maar de tijden van het ochtendappèl in de slotgracht en de Krupp-stalen kanonnen op de geschutstorens zijn lang vervlogen. Wat rest zijn de vele verhalen die dit eiland te vertellen heeft. Logisch dat steeds meer toeristen hun weg vinden naar wat tegenwoordig ‘Amsterdam Island’ heet. "Zo’n 60.000 per jaar", vertelt Pampus-adviseur René Dijkstra. "En met een groeiende programmering én overnachtingsmogelijkheden zit daar nog rek in." 

Zelfvoorzienend eiland

Het forteiland vertelt al die toeristen niet alleen over het soldatenleven of de verdediging van Nederland. Maar ook over omgaan met energie en water, weet Pampus-directeur Tom van Nouhuys: "Pampus was al off-grid toen dit woord nog niet eens bestond. Er heeft nooit een kabel, riool- of waterleiding van het fort naar de vaste wal gelopen. Schepen bevoorraadden het forteiland met voedsel en kolen. Voor de rest regelde men het hier zelf. Dit resulteerde in allerlei slimme oplossingen om energie op te wekken, voedsel te bewaren en water te zuiveren." 

Elke stap leverde nieuwe vragen op. We moesten al onze kennis aanspreken om van plan naar uitvoering te komen. 


Bram Marcus
Businesslijndirecteur Bouw & Installaties

Ingrijpende vernieuwing energie

Een einzelgänger in het IJsselmeer. Dat DNA moéten wij behouden, was de gedachte toen er plannen werden gesmeed voor een ingrijpende vernieuwing van de energievoorziening. Van Nouhuys: "Het was eenvoudiger geweest om een kabeltje naar de wal te trekken. Maar, wij wilden juist transformeren tot een duurzaam energiesysteem, gebruikmakend van circulaire principes. Om recht te doen aan de historie én om een startpunt van verandering te zijn: een voorbeeld voor de rest van het land."

Een mix van energiebronnen

Deze ambitie groeide uit tot een uniek energiesysteem. Van Nouhuys: "Met alleen zon of wind ga je ‘t niet redden. Daarom hebben we een mix gemaakt: zon, wind én biovergisting." Ook moest er worden nagedacht over energieopslag. Dijkstra: "In het hoogseizoen is de energievraag hoger dan ‘s winters. Je moet bufferen om te balanceren." Die oplossing werd gevonden in een lithiumbatterij, biogasopslag en een warmtekracht- en waterstofinstallatie. Een smartgrid-systeem bepaalt straks zelf hoe energie wordt gebufferd en welke energiebron wordt aangesproken.

Alles lezen over dit project?