Those who don't jump, will never fly

Veel gemeenten staan ook voor een sprong. Nog elf maanden totdat de Omgevingswet in werking treedt. Ik merk dat veel gemeenten nu pas beseffen wat dit betekent. Het vergunningenspoor dat nog moet worden ingericht, de implementatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), de omgevingsvisie (eind 2023) en de omgevingsplannen (alhoewel die pas in 2029 klaar hoeven te zijn). En misschien nog wel de grootste opgave, een organisatie die anders moet werken en denken.

Logisch dat je jezelf nu vragen gaat stellen. Levert die Omgevingswet ons wel iets op, wordt het écht gemakkelijker, kunnen we nu al niet veel lokaal regelen? De eerste reactie is: ‘we zijn er niet klaar voor; we gaan het niet doen’. Vanuit de juridische hoek is er zelfs al een ‘Stop de Omgevingswet’-beweging gestart om ervoor te zorgen dat het Omgevingswet-vliegtuig rechtsomkeert maakt.

Deze tegenbeweging stelt dat we straks een juridische jungle inlopen waar de routes niet eenvoudiger, maar juist complexer zijn geworden. Waar het nog maar de vraag is of burgerinitiatief meer ruimte krijgt, plannen wel in samenhang worden beoordeeld en de kwaliteit van de leefomgeving verbetert. Kortom, de sprong is volkomen zinloos, de parachute niet vertrouwd. Dus waarom blazen we de boel niet af?

De Omgevingswet voelt misschien als een sprong in het diepe (zeker wanneer je niet goed voorbereid bent). Je weet vooraf niet exact waar je terecht gaan komen. Feit is dat de ambities die we in 2011 hadden, nog altijd als een paal boven water staan. Minder regeldruk, meer participatie, meer samenhang, meer lokaal en duurzaam ontwikkelen en vergeet het onderwerp gezondheid vooral niet. Maar we willen vooral de wetgeving aanpassen aan de behoeften van vandaag en morgen, voor ons en de toekomstige generaties. En het huidige stelsel is hiervoor niet meer toereikend.

De Omgevingswet is niets meer dan een aanpassing van het juridische fundament om die sprong mogelijk te maken. Je moet als gemeente vooral zélf de regie nemen om te bepalen hoe die Omgevingswet lokaal landt. Of die sprong gemakkelijk wordt? (Zonder juridische dilemma’s, onzekerheid, lastige afwegingen) Ongetwijfeld niet… Maar ik geloof wel degelijk in een goede landing. En wie eenmaal landt, is blij dat ‘ie de sprong toch heeft gewaagd.

Misschien wordt er op 1 juli nog besloten tot uitstel. Maar het moment dat die deur van de Cessna openschuift, komt. Gaan we nu tegen de piloot zeggen dat we onverrichte zake huiswaarts keren? Wat mij betreft niet.

Immers, those who don’t jump, will never fly.