Gemeenten moeten actie ondernemen om te voorkomen dat met de komst van de Omgevingswet specifiek bodembeleid vervalt omdat het niet is opgenomen in het tijdelijk Omgevingsplan. Op 1 januari 2024 gaat namelijk slechts een beperkt deel van het bodembeleid automatisch over. Zaak om het tijdelijk Omgevingsplan vóór die tijd op orde te hebben. Een quickscan door Antea Group geeft overzicht van het huidige gemeentelijk bodembeleid. En inzicht in waar je mogelijk actie moet nemen.

Lokaal bodembeleid vervalt met Omgevingswet

Door de komst van de Omgevingswet moeten gemeenten in actie komen om te voorkomen dat gebiedsspecifiek bodembeleid per 1 januari vervalt. Dit omdat het niet terecht komt in het tijdelijk deel van het Omgevingsplan. Er gaat namelijk maar een beperkt deel automatisch over. Dit wordt beschreven in de Aanvullingswet bodem Omgevingswet (artikel 3.5) en betreft:

  • Gebiedsspecifiek bodembeleid dat is vastgesteld op basis van artikel 44 van het Besluit bodemkwaliteit. Hieronder vallen toepassingseisen (Lokale Maximale Waarden en afwijkende percentages bodemvreemde bijmengingen);
  • De bodemfunctieklassekaart conform artikel 55 Bbk;
  • Let op: de Ontgravingskaart en Toepassingskaart worden niet in het tijdelijk deel van het Omgevingsplan opgenomen, maar worden losse toetsdocumenten. De huidige geldigheidstermijn van 5 jaar vervalt. Deze beide kaarten kunnen daardoor niet meer verlopen, tenzij gemeenten hier zelf voor kiezen (door dit op te nemen in het Omgevingsplan).

Nota bodembeheer en tijdelijk Omgevingsplan

Wanneer regels uit de Nota bodembeheer van rechtswege overgaan naar het tijdelijk deel van het Omgevingsplan, blijven deze tot eind 2029 geldig. Als de geldigheidstermijn van de regels uit de Nota bodembeheer verloopt vóórdat de bodembeleidsregels elders zijn geborgd (bijvoorbeeld in het nieuwe deel van het Omgevingsplan), kan er een beleidsvacuüm ontstaan. Dan kan toezicht en handhaving op bepaalde onderdelen niet meer plaatsvinden omdat de juridische grondslag mist.

Lokaal bodembeleid en de Omgevingswet

Overig lokaal bodembeleid verliest onder het nieuwe stelsel van de Omgevingswet zijn grondslag als hiervoor geen nieuwe regels worden opgenomen in het Omgevingsplan. Heb je als gemeente op 1 januari 2024 nog geen Omgevingsplan, dan is actie nodig om te voorkomen dat er hiaten in het bodembeleid ontstaan. In dat geval bestaat de mogelijkheid dat je als bevoegd gezag niet langer kunt optreden tegen ongewenste situaties.

Nadelige gevolgen vervallen lokaal bodembeleid

Zonder Omgevingsplan kunnen op 1 januari volgend jaar tekortkomingen ontstaan in het gemeentelijk bodembeleid. Met mogelijk nadelige gevolgen voor de handhaving van het beleid. Voorbeelden hiervan zijn:

  1. De ‘Over de kop werk regeling’, waarin het gescheiden ontgraven van bodem en ondergrond wordt toegestaan, vervalt. Dit brengt meer kosten voor de realisatie met zich mee, terwijl dit in de regel geen voor- of nadelen voor de milieu-hygiënische kwaliteit oplevert.
  2. Wanneer grond met een omvang van meer dan 25m3 wordt toegepast, moet deze altijd gemeld worden. De meldplicht kleine partijen vervalt namelijk onder de Omgevingswet. In het tijdelijk Omgevingsplan kan een vrijstelling worden verleend tot 50m3. Zonder aanpassing worden dus meer meldingen grondverzet gedaan, die allemaal geregistreerd moeten worden.
  3. In de meeste gevallen vervalt het nulsituatie-onderzoek bij nieuwe initiatieven onder de Omgevingswet. Daarom is het wenselijk om vrijwillig onderzoek te stimuleren en deze onderzoeken door het Bevoegd gezag te laten toetsen. Zo voorkom je dat later veel tijd en geld kwijtgeraakt wordt aan discussies met initiatiefnemers, waardoor de relatie tussen initiatiefnemer en de gemeente verstoord wordt.
  4. Het gebruikmaken van een vooronderzoekformulier NEN 5725 vervalt. Hierdoor nemen de kosten voor initiatiefnemers van grondverzet toe, omdat zij veelal een adviesbureau moeten inschakelen. Deze toename in kosten werkt mogelijk illegaal grondverzet in de hand.

Quickscan bodembeleid Nota bodembeheer

Met de snel naderende Omgevingswet biedt Antea Group een quickscan voor de huidige regels in de Nota Bodembeheer. Deze quickscan geeft je een totaaloverzicht van het huidige bodembeleid van de gemeente en laat duidelijk zien:

  1. Welke beleidsregels zonder actie van kracht blijven en voor hoe lang;
  2. Voor welke beleidsregels overgangsrecht geldt en voor hoe lang;
  3. Welk beleid vervalt bij inwerkingtreding van de Omgevingswet.

We presenteren het resultaat van de quickscan in een overzichtelijke tabelvorm. Zo is in één oogopslag duidelijk op welke bodemregels je voor of na de inwerkingtreding van de Omgevingswet actie kunt of moet ondernemen. Met de quickscan van Antea Group zorg je ervoor dat je gemeentelijk bodembeleid tijdig klaar is voor de Omgevingswet.