Circulaire ambachtscentra: Anders kijken naar afval

Veel gemeentes willen meer inzetten op de circulaire economie. Een circulair ambachtscentrum is een concrete stap om inwoners en lokale bedrijven te stimuleren meer circulair te handelen. “Een circulair ambachtscentrum is meer dan een milieustraat. Het is een plek waar het hergebruik van materialen en producten op allerlei verschillende manieren hoog in het vaandel staat,” vertelt milieu-expert Henk Verschuuren van Antea Group. Samen met zijn collega’s ontwikkelde hij voor gemeentes een totaalconcept voor een ‘circulaire hotspot’ die milieustraat, kringloop, demontage, reparatie, educatie en hergebruik samenbrengt.

“Een milieustraat is gericht op recycling. Recyclen is soms de beste optie, maar vaak ook niet. Recyclen vraagt veel energie en het gerecyclede materiaal is vaak minder waardevol dan het oorspronkelijke materiaal. Dit betekent dat de keten eindig is en dat het materiaal niet oneindig hergebruikt kan worden.

Daarom is het interessant om naar aanvullende opties te zoeken die producten en materialen een zo hoogwaardig mogelijk nieuw leven geven,” legt Verschuuren uit. Bij een circulair ambachtscentrum wordt de milieustraat aangevuld met oog op hergebruik in plaats van recycling. En dat levert nieuwe functies op.

Een eenvoudig voorbeeld is de combinatie van een milieustraat met een kringloopwinkel. In de kringloopwinkel behouden herbruikbare goederen hun functie. Maar er zijn nog veel meer mogelijkheden voor hergebruik, zoals materialen die vrijkomen bij het slopen van gebouwen. In een circulair ambachtscentrum kunnen die hergebruikt worden door ondernemers of particulieren.

Verschuuren: “Een goed opgezet circulair ambachtscentrum kan bijdragen aan een omslag in de manier waarop bewoners naar afval kijken. Waardoor ze minder in afval denken en meer in grondstoffen. Zo kan een inwoner er grondstoffen wegbrengen, geupcyclede producten verkrijgen of producten in hun huidige staat een nieuw leven laten geven. Een circulair ambachtscentrum biedt inspiratie, educatie en werkgelegenheid.”

Een circulair ambachtscentrum biedt ook de mogelijkheid tot samenwerking met bedrijven en daarmee nieuwe economische kansen en werkgelegenheid. Voorbeelden kunnen zijn: een fietsenmaker, naaiateliers, een sociale werkvoorziening, kunstenaarsateliers en een horecagelegenheid, repaircafés en (technisch) onderwijs. Als het ambachtscentrum slim wordt ingericht, kunnen sommige van deze functies zelfs gecombineerd worden.

“Een kringloopwinkel kan ook fungeren als sociale werkplek. Er zijn enorm veel mogelijkheden om een circulair ambachtscentrum zo in te richten dat het de duurzame doelstellingen van de gemeente, bedrijfsleven en bewoners versterkt,” besluit Verschuuren.