Ammoniak als veelbelovende bron in energietransitie

In de energietransitie wordt massaal ingezet op elektrificatie. Maar niet alles is zomaar te elektrificeren. Voor grote industrieën en bijvoorbeeld de scheepvaart wordt vooral waterstof genoemd als alternatief voor fossiele brandstoffen. Maar waterstof heeft ook grote nadelen. Niet alleen kost de productie behoorlijk veel energie, ook de opslag is complex omdat het in gasvorm veel ruimte in beslag neemt. Om waterstof op te slaan is het daarom beter om het vloeibaar te maken. Dit kan alleen onder zeer hoge druk van meer dan 700 bar of bij een zeer lage temperatuur van -250 graden. Er zijn dus grote zware tanks nodig en bij het koelen moeten die sterk geïsoleerd worden. Ook de koeling kost energie.

Bij alle processen rondom ammoniak wordt er vooral ook gekeken naar de veiligheid. Ammoniak is namelijk gecategoriseerd als gevaarlijke stof. Bij het inademen van een hoge concentratie ammoniak in korte tijd kan het de slijmvliezen en ademhalingsorganen aantasten. Ook kan het schade aan de ogen geven. Bij extreem hoge concentraties is het gas zelfs dodelijk. Daarom zijn er strenge voorschriften voor het gebruik van ammoniak. Het gevaar is echter alleen aanwezig in afgesloten ruimten. Anders had het in de landbouw al eerder tot problemen geleid.

Ammoniak kan dus in principe op zichzelf een verbrandingsmotor laten draaien. Dat betekent tegelijk dat ook een generator kan worden aangedreven die stroom maakt. En dat biedt mogelijkheden om ammoniak als een soort accu te gebruiken en energie te leveren op het moment dat er onvoldoende energie beschikbaar is vanuit zon en wind. En daarmee komt de toepassing voor de veehouderij opeens verrassend dichtbij. Dit ontdekte ook ingenieurs- en adviesbureau Antea Group. Samen met milieutechnisch bedrijf HMVT ontwikkelde het de Ammonia-Q voor veestallen. Dit is een technisch concept waarbij volgens het luchtwasprincipe ammoniak onder de vloer wordt afgezogen en de opgevangen ammoniak wordt omgezet naar stroom via een generator. Bart Aerts, expert milieu bij Antea Group: ''In ons concept wordt de afgezogen ammoniak opgelost in water en dan gezuiverd tot pure vloeibare ammoniak. Dit kunnen veehouders op hun erf opslaan in vaten. Dan kun je met de ammoniak een generator aandrijven die stroom opwekt als je die nodig hebt. Ook zou je trekkers en machines kunnen laten draaien op ammoniak.” Antea Group berekende dat een stal met honderd koeien goed is voor zo’n vier ton ammoniak per jaar. Dit levert een energiewaarde op van 25.000 kWh, het gemiddelde jaarverbruik van zeven huishoudens