‘Onder hoge druk wordt alles vloeibaar’. In de Groninger Eemshaven gaat deze uitdrukking zeker op. In zes maanden tijd werd hier een drijvende LNG-terminal gerealiseerd. ‘Het laat zien dat je in crisistijd het onmogelijke toch mogelijk kunt maken’, stellen Karel Stijkel en Erich Jurdik van Gasunie. Met René Sloof (projectmanager veiligheid bij Antea Group) blikken ze terug op een uitzonderlijk project in een uitzonderlijke tijd.

Terug naar februari 2022: ‘de dag dat dit project feitelijk werd opgestart’, vertelt Erich Jurdik (projectdirecteur EemsEnergyTerminal). Vrijwel meteen nadat Rusland Oekraïne binnenvalt, gaat Gasunie - in opdracht van het Ministerie van Klimaat en Energie – aan de slag met een plan om de Nederlandse importcapaciteit van LNG zo snel mogelijk te vergroten. Doel: minder afhankelijk worden van Russisch gas. Jurdik: ‘In een paar dagen tijd ga je op zoek naar oplossingen: hoe ga je dit realiseren en welke plek is hiervoor het meest geschikt?

Acht miljard kuub aardgas

Er wordt razendsnel geschakeld; ook omdat andere landen hun vizier op LNG richten. Omdat de bouw van een landgebonden LNG-terminal jaren in beslag neemt, besluit Gasunie om twee Floating Storage Regasification Units (FSRU’s) te huren. Beide schepen moeten als één terminal fungeren. Jurdik: ‘Deze installatie hervergast het vloeibare LNG dat wordt aangevoerd en brengt het in op het gasleidingnetwerk. Hiermee kunnen wij acht miljard kuub aardgas extra importeren.’

Deze installatie hervergast het vloeibare LNG dat wordt aangevoerd en brengt het in op het gasleidingnetwerk. Hiermee kunnen wij acht miljard kuub aardgas extra importeren.


Erich Jurdik
Projectdirecteur EemsEnergyTerminal

Eemshaven

Al snel wordt duidelijk dat de Eemshaven in Groningen de meest geschikte locatie is voor de drijvende LNG-terminal: er is ruimte en de infrastructuur die er al ligt biedt mogelijkheden. Wel moet er in korte tijd veel werk worden verzet om de infra die beide fabrieksschepen aan de kade verbindt, geschikt te maken. Jurdik: ‘Denk aan nieuwe leidingen en faciliteiten om het gas van schip naar de aanlandinstallatie te transporteren. Maar ook een leiding die warmte van de RWE-centrale naar de schepen brengt zodat het LNG opgewarmd kan worden.’

Veiligheid

Kortom, er wordt met man en macht gewerkt om die constructieve puzzel te leggen. En hoewel snelheid geboden is, worden er geen concessies gedaan op het gebied van veiligheid. ‘Veiligheid voor mens en milieu stond vanaf het eerste moment voorop’, vertelt Karel Stijkel (Adviseur milieu, Brzo en Mer). ‘De minister had weliswaar een verzoek ingediend om de situatie te gedogen totdat alle benodigde vergunningen worden verleend, maar ook dan heb je de verantwoordelijkheid om alle maatregelen te treffen die je anders ook zou nemen.’

Veiligheid voor mens en milieu stond vanaf het eerste moment voorop. 


Karel Stijkel (Gasunie) en René Sloof (Antea Group)

Veiligheidsexpertise Antea Group

Hiervoor schakelde Gasunie de veiligheidsexpertise van Antea Group in. Opdracht: draag bij aan onze brzo-verplichtingen door onder meer een veiligheidsrapport en installatiescenario’s op te stellen. Niet alleen de snelheid van handelen was hierbij een uitdaging, maar vooral ook de unieke situatie, vertelt René Sloof: ‘Je hebt te maken met een ship-shore-constructie: scheepvaart- én landinstallaties waarvoor hele specifieke regelgeving geldt.’ Eerste stap voor Sloof en z’n collega Roel Steenbergen was om aan de hand van alle data de situatie te doorgronden: waar hebben we exact mee van doen?

Preventie en containment

Uit die analyse kwamen meteen oplossingsrichtingen naar voren. Sloof: ‘Zo geldt voor beide LNG-schepen strenge mondiale regelgeving en certificeringen. Ons idee was dat je aan deze schepen niet moet sleutelen omdat de veiligheid ervan geborgd is.’ De landinstallatie vroeg wel om extra aandacht. ‘Hierbij lag de focus vooral op preventie en containment. Aan een LNG-brand zelf valt niet zoveel meer te doen. Ons plan richt zich op het voorkomen dat er gas vrijkomt en wanneer dit toch gebeurt, om het risico op brand zo beperkt mogelijk te houden.’

Brandblusvoorziening

Andere stap was om stakeholders – brandweer en provincie - mee te nemen in dit plan. Sloof: ‘Ook voor hen was deze situatie nieuw. We hebben alle partijen meegenomen in hoe de terminal werkt en waar de veiligheidsrisico’s liggen. En we hebben laten zien welke beheersmaatregelen er op de schepen aanwezig zijn en welke nieuwe maatregelen we treffen aan de kade en wat de uitgangspunten daarvan zijn.’

Mede dankzij de snelle actie van Antea Group werd het eerste deel van de LNG-terminal al in 15 september 2022 operationeel. Nog geen drie maanden later draait de fabriek op volle capaciteit. Jurdik: ‘Dat we dit hebben gerealiseerd is echt te danken aan de motivatie van al die mensen die hierbij betrokken zijn geweest. Mede dankzij hen, beschikken we over een belangrijk vangnet waarmee we gastekorten in Nederland en Europa kunnen voorkomen.’

Gas vloeibaar maken

Om gas vloeibaar te maken wordt het gekoeld tot  -162 graden. Hierdoor neemt het volume af en kan het makkelijk worden vervoerd in grote koeltanks aan boord van tankers. Vervolgens wordt het via de drijvende LNG-fabriek in de Eemshaven met behulp van warmte omgezet in gewoon aardgas. Gasunie huurt beide LNG-schepen voor vijf jaar.

Beeldmateriaal: Gasunie - https://www.eemsenergyterminal.nl/beeldbank