De ontwikkelende bouwer als middenvelder

In de communicatie over de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen is veel aandacht voor de nieuwe rol van de kwaliteitsborger, de veranderende rol van de gemeente en de uitgebreide verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden van de aannemer. Met de introductie van nieuwe instrumenten zou je bijna het beeld krijgen dat we dankzij de komst van de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen voor het eerst de kwaliteit van het gebouw aantoonbaar gaan vastleggen. Maar, niets is minder waar. Er wordt in de bouw immers al decennia lang op verschillende plaatsen aantoonbaar kwaliteit geleverd.

De ontwikkelende bouwer is een speler om eens nader te beschouwen. Hij neemt het initiatief voor een nieuwe ontwikkeling, geeft invulling aan behoeften van anderen, zorgt voor een ontwerp én de realisatie van het gebouw. Vervolgens is hij na oplevering ook aansprakelijk voor alle gebreken, tenzij deze niet aan hem zijn toe te rekenen. De levering van bewijslast hiervoor ligt bij diezelfde bouwer.

Het is dus voor de ontwikkelende bouwer van groot belang om vanaf het prille begin te zorgen dat kwaliteit geleverd wordt en aantoonbaar geborgd is. Maar hoe werkt dat in de praktijk? En is hier wetgeving voor nodig om dit te verbeteren?

Even terug naar de middenvelder die het veld overziet. De ontwikkelende bouwer is in alle fases van het bouwen betrokken en kan daarmee het spel bepalen. Waar hij kansen ziet om het hogere ambitieniveau te willen bereiken in duurzaamheid of gezondheid, verhoogt hij de eisen. Hij scoort extra punten.

Waar hij gaten ziet ontstaan in de afstemming tussen ontwerp en realisatie dwingt hij praktische oplossingen af. Hij voorkomt een tegendoelpunt. Op deze manier is de ontwikkelende bouwer in beweging met als doel: een tevreden klant door kwaliteit.

Maar, de ontwikkelende bouwer houdt van praktisch, simpel en snel. De administratie en te doorlopen procedures moeten niet méér tijd gaan kosten dan het bouwen zelf. En laten we eerlijk zijn; dat gevaar dreigt wel. Om die verloren tijd goed te maken en de kwaliteit te kunnen borgen, zien we de bouwers reageren met slimme toepassingen van registratie, gebruik van prefab en veel standaardisatie. Dit allemaal om de kwaliteit doelmatig, maar ook efficiënt te kunnen borgen.

De ontwikkelende bouwer heeft daarmee een groot deel van het bouwproces in eigen hand. Hij werkt samen met zijn collega’s van de initiatieffase tot en met de beheerfase aan een kwalitatief hoogwaardig product. Eén element heeft de ontwikkelende bouwer echter (nog) niet in de hand: de samenwerking met de kwaliteitsborger. Is de ontwikkelende bouwer in staat om het vertrouwen van de kwaliteitsborger te winnen? Wij denken van wel! Een belangrijk aandachtspunt daarbij is naar onze mening de wet van de psycholoog Norman Maier.

Norman Maier bedacht de simpele formule: effect = kwaliteit x acceptatie. De formule geeft aan dat het effect van de verandering afhangt van de kwaliteit van de oplossing maal de acceptatie van de betrokkenen. Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer de acceptatie door (lees: het vertrouwen van) de kwaliteitsborger 0 is dan blijft ongeacht de geleverde kwaliteit het effect 0.

Andersom geldt de formule ook: als de ontwikkelende bouwer in staat blijkt om naast de geleverde kwaliteit de acceptatie van de kwaliteitsborger te krijgen of te vergroten, dan is het effect dankzij de vermenigvuldigingsfactor enorm! Oog voor acceptatie en het verdienen van vertrouwen is dus voor een ontwikkelende bouwer essentieel in het proces van samenwerking met de kwaliteitsborger. Komt toch die zachte kant weer om de hoek kijken waar we eerder over schreven.

Met nieuwsgierigheid kijken we daarom de komende jaren naar het samenspel tussen de ontwikkelende bouwer en de kwaliteitsborger. In een ander eerder artikel schreven we dat we graag een kwaliteitsborger zien die ”fluit in de geest van het spel.” Streng waar het moet, meegaand waar het kan. Draagt iedereen aantoonbaar zijn kwaliteitssteentje bij? Erkent de kwaliteitsborger het kwaliteitssysteem van de bouwer? En: heeft de kwaliteitsborger een gerechtvaardigd vertrouwen in de geleverde kwaliteit?

Laten we de ontwikkelende bouwer zien als die alleskunner op het middenveld. Die zich zelfs na het laatste fluitsignaal nog blijft inspannen om kwaliteit te leveren en de klant tevreden te stellen. Dat wordt immers ook van hem verwacht onder het regime van de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen.