Vernieuwing station Bloemendaal - Prorail

Twee nieuwe glazen liftschachten glinsteren in de herfstzon. Een monteur knielt voor de installatiekast waaruit een wirwar aan draden puilt. Terwijl de Sprinter naar Haarlem klaarstaat voor vertrek, haasten reizigers zich langs de werkzaamheden. “Wordt mooi man”, roept een opgeschoten scholier. Twee jonge toeristen tillen moeizaam hun rolkoffers de trap op. “That was not funny”, hijgt één van hen, terwijl hij naar de trein rent.

Gebouwd in 1900 en prachtig gelegen in een lommerrijke woonwijk: station Bloemendaal is er één voor op ‘t prentkaartje. Maar hoe karakteristiek ook, het station kende z’n beperkingen. Met z’n diepe voetgangerstunnel en steile trappen naar het middenperron was het een ‘vrijwel onneembare horde’ voor reizigers met rolstoel, rollator, fiets of kinderwagen. “Ik denk niet dat er in de historie van dit station een rolstoel op het middenperron is geweest”, vertelt Bram ’t Mannetje, programmamanager Toegankelijkheid bij ProRail.

Daar komt eind 2018 verandering in. ’t Mannetje: “Samen met acht andere stations maken we Bloemendaal voor 2020 zelfstandig toegankelijk voor mensen met een beperking. Dit betekent dat we onder meer liften en hellingbanen aanbrengen op stations, maar denk ook aan geleidelijnen op tegels en het op hoogte brengen van perrons. In Bloemendaal ligt de focus op de bouw van twee liften.” “Geen kinderachtige klus”, vertelt Wouter Schreuder. Hij is adviseur Rail bij Antea Group. Volgens hem is een station als Bloemendaal enorm lastig. “Op een paar vierkante meter graaf je zes meter diepe bouwkuipen, hijs je loodzware liftschachten in en versterk je de tunnel met enorme betonplaten en damwanden. En dat op een plek waar dagelijks 1300 reizigers langskomen, zes-baks treinen boven je hoofd stoppen en 1500 volt door de bovenleiding gaat. Kortom, je haalt enorm veel overhoop, terwijl je de hinder voor reizigers minimaal wilt houden."

Met het Programma Toegankelijkheid werkt ProRail samen met NS om alle treinstations in Nederland toegankelijk te maken voor reizigers met een functiebeperking. Het merendeel van de stations is voor 2020 gereed. Het laatste station uiterlijk in 2030. Het totale budget bedraagt 540 miljoen euro. Dit geld wordt gebruikt om liften te bouwen, perrons op de juiste hoogte te brengen, hellingbanen aan te leggen en voorzieningen voor blinden en slechtzienden te realiseren.

Aannemingsbedrijf K. Dekker werd geselecteerd om de aanpassingen op de negen stations te ontwerpen én te bouwen. Zeven ingenieurs van Antea Group zorgen ervoor dat niets aan het toeval wordt overgelaten. Schreuder: “We toetsen het ontwerp en de veiligheids- en uitvoeringsplannen. Bouwt de aannemer volgens de veiligheidseisen en afspraken met ProRail? Zijn de planningen en de berekeningen realistisch? Als wij denken dat het anders moet, gaan we met de aannemer in gesprek, maar denken ook mee over oplossingen.” Volgens uitvoerder Patrick Mes verloopt die samenwerking prima. “Wij hebben hier straks 150 man aan het werk gehad. Je levert honderden deelproducten af en maakt ontelbaar veel beslissingen. Om alles veilig en foutloos te doen, is het goed dat iemand meekijkt, je scherp houdt.”

Ieder(in) maakt zich sterk voor 2,5 miljoen Nederlanders die een beperking of een chronische ziekte hebben. Toegankelijk openbaar vervoer staat hoog op de agenda van de belangenvereniging. Martin Boerjan: “Ons land vergrijst en budgetten voor bijzonder vervoer worden kleiner. Onze achterban is steeds meer aangewezen op het openbaar vervoer. Voor veel mensen is het nog altijd een puzzel om een treinreis te organiseren. Zeker met stations als Bloemendaal waar je gewoon niet kunt komen als je slecht ter been of van een rolstoel afhankelijk bent. Het is daarom positief dat steeds meer stations zelfstandig toegankelijk worden. Goed om te zien dat ProRail zich er sterk voor maakt.” 

Schreuder: “Zie ons als een scheidsrechter. Maar wel één met hetzelfde doel: binnen 44 weken op een veilige manier dit station vernieuwen.” De spannendste momenten tijdens de bouw waren de treinvrije periodes. Station Bloemendaal werd drie weekenden afgesloten voor treinverkeer. Schreuder: “Een station uit de dienstregeling halen doe je niet zomaar. Zo’n treinvrije periode wil je optimaal benutten. Elke actie bereid je minutieus voor. Die weekenden gebruikte de aannemer om met zwaar materieel bouwkuipen te graven, damwanden in te heien en liftschachten te bouwen. En ja, dan is het gaaf om te zien dat alles wat er op papier is bedacht, in de praktijk klopt.”

Terwijl een sprinter langs het perron halteert, constateert Bram ’t Mannetje dat het vernieuwde station vorm aanneemt. “Dit is by far de grootste ingreep die ooit aan dit station is gedaan. Wat we opleveren gaat verder dan die liften. De reizigerstunnel wordt opgefrist en we maken een station waar reizigers intuïtief hun weg vinden dankzij logische routes. Dit zorgt voor een prettige beleving. Het mooie is natuurlijk dat vanaf nu écht iedereen dit kan ervaren.”