Upcycle Centrum Almere: van milieustraat tot grondstof-hub

Prikkeldraad, een aftands matras, roestige gordijnrails, een lading spaanplaat. De oogst van een doorsnee dinsdagochtend in het Upcycle Centrum in Almere. “Als je hier op zaterdag komt, sta je soms zo in de file”, weten Jos van der Eem en Ank Ebbelaar. Jos: “Ik ben thuis aan het opruimen. Ik had nog oude boren, een lading karton en een stapel boeken. Omdat we hier toch langs moesten, kon ik ’t gelijk even wegbrengen. Het is een fijne milieustraat. De overkapping is een uitkomst: je staat lekker droog. En je weet dat ze hier weer iets positiefs met je afval doen. Vind ik ook belangrijk.”

Terwijl Jos z’n auto uitlaadt, legt interieurbouwer Sebastiaan van Dulken in zijn werkplaats onder het containerperron de laatste hand aan een koperen hanglamp. “Ik maak ze van de ketels die je in oude boilers vindt. Een toevallige ontdekking. Ik wilde wel eens weten wat je in een boiler kunt vinden.” Toen ik er één openmaakte, zag ik het meteen: daar zit een lamp in. Inmiddels houden de medewerkers van het Upcycle Centrum alle boilers voor mij apart.”

Ruig & Geroest is één van de drie startups in het Upcycle Centrum. Voor Van Dulken dé plek om materialen op te duikelen voor z’n designmeubelen. “Ik zit bij een enorme grondstoffenbron. Van puntgave stalen ordnerkasten tot gereedschap: het is bijzonder hoeveel bruikbare spullen mensen weggooien. Veel staal en hout dat ik in de containers vind, verwerk ik in tafels, krukjes of tv-meubels. En zie je die lijmklemmen? Die heb ik hier uit de bakken gevist. Scheelt weer honderd euro.” Z’n meubels en accessoires gaan inmiddels het hele land door. Van Dulken: “Je merkt dat de houding ten opzichte van afval verandert.

Het Upcycle Centrum moest zelf hét voorbeeld van kringloop-denken worden. Bendeler: “Practice what you preach, nietwaar?” Henk Verschuuren van Antea Group, expert in de bouw van milieustraten, ondersteunde de gemeente hierbij. “Op deze locatie stond een oud bedrijfspand. Veel materialen uit dit pand vind je terug in het Upcycle Centrum. Het staal is verwerkt in de dakconstructie. Het beton in de vloeistofdichte vloer. Maar ook van andere plekken hebben we materialen gehaald. Schuifdeuren uit een voormalige sporthal. Het houtwerk rondom komt bijvoorbeeld van de bomen die gekapt zijn voor de verbreding van de A6.”

Die nieuwe manier van denken en bouwen, was de grootste uitdaging voor Verschuuren en zijn team. “Een milieustraat bouwen is in wezen niet spannend: een berg zand, een perron erop en een vloeistofdichte vloer. Hier moesten we met gemeente, architect en leverancier van de modulaire perronelementen buiten de kaders denken. Hoe kun je materialen verantwoord hergebruiken, waar haal je ze vandaan? We hebben er ook voor gezorgd dat dit centrum zo gebouwd is dat je alle onderdelen kunt demonteren en hergebruiken. Niets is geschroefd of verljimd. Alles hangt als een soort bouwpakket in elkaar.”
 

We zetten ons op allerlei manieren in om de transitie naar een circulaire economie mogelijk te maken. We hebben hiervoor verschillende strategieën ontwikkeld: denk aan circulair assetmanagement, circulair aanbesteden en circulair slopen. Zo resulteerde de circulaire sloop en het hergebruik van materialen voor het Upcycle Centrum in een CO₂-reductie van 20 procent! Daarnaast hebben we de Green Deal Duurzaam GWW 2.0 (Grond-, Weg- en Waterbouw) ondertekend. Hiermee geven we gevolg aan onze ambitie om duurzamer te werken en het gebruik van primaire grondstoffen en de uitstoot van CO₂ te reduceren.

Het Upcycle Centrum is overigens nog niet af. Bendeler: “We willen met dit initiatief een circulaire beweging in gang zetten. Dit betekent dat we meer bedrijfjes zoals Ruig & Geroest aan ons willen verbinden. In december openen we onze educatieruimte. Hier leren we kinderen, jongeren, studenten en producenten over de waarde van afval. Hen bewust maken dat we die spiraal van spullen kopen, weggooien en weer nieuwe spullen kopen, moeten doorbreken. Ook willen we de locatie uitbreiden met een plek waar je waardevolle spullen kunt afgeven en bij het uitrijden ook weer iets moois en nuttigs kunt kopen.”

Inmiddels heeft Jos z’n kofferbak leeg. Tijd om verder te gaan naar het clubhuis van de Jeu de Boules Almere. Of hij al wist dat er sinds kort een parfumbedrijfje in het Upcycle Centrum zit? Jos: “Parfum uit afval? Ha, dat geloof je toch niet…? Van groen afval….? Nou, mooi dat het kan… Het is de toekomst, hè.”