Mestlucht als brandstof: Ammonia-Q

In veel stallen hangen installaties waarmee lucht wordt afgezogen en gereinigd. Deze halen onder meer fijnstof en ammoniak uit de lucht. Ingenieurs- en adviesbureau Antea Group en milieutechnisch bedrijf HMVT ontwikkelden een technologie waarmee de ammoniak vervolgens uit de luchtwasser wordt geoogst, geconcentreerd en gecomprimeerd om het als brandstof te kunnen gebruiken. Ammonia-Q noemden de bedenkers deze technologie. De onderzoekers richten zich in eerste instantie op de melkveehouderij: ammoniak uit koeienmest.

‘Ammoniak als brandstof kan voor de boeren handig zijn voor eigen gebruik’, zegt bodemexpert Bart Aerts van Antea Group, een van de vier ontwikkelaars van het concept. ‘Tegenwoordig hebben zij vaak zonnepanelen of windturbines om energie op te wekken. Als die te veel produceren om terug te kunnen leveren aan het net, kan de overtollige stroom worden gebruikt om de ammoniak te winnen en samen te persen.’ Daarmee legt de boer een eigen energievoorraad aan voor als er een keer te weinig zon en wind is.

Ammoniak heeft een hoge energiedichtheid – ongeveer de helft van die van diesel – en kan als vloeistof worden opgeslagen in tanks. Bij de verbranding ervan komen alleen waterdamp en stikstof vrij – als de verbranding tenminste efficiënt gebeurt. Dat is stikstof in de zuivere vorm (N₂) die niet schadelijk is voor de natuur, stikstofoxiden (NO_x) en ammoniak (NH₃) zijn dat wel.

Ammoniak wordt regelmatig als geschikte energiedrager voorgesteld: het is een stof die te maken is uit waterstof en stikstof, wat veel energie kost, en bij verbranding weer uiteen valt. ‘Maar in dit geval maken we de ammoniak niet zelf’, zegt procestechnoloog Roel Steenbergen van Antea Group, die ook aan het concept meewerkte. ‘We isoleren het alleen uit de stallucht. Dat kost veel minder energie.’

‘Bovendien is het onderliggende probleem juist dat we te veel ammoniak hebben’, zegt Aerts. ‘Daarvoor biedt Ammonia-Q nu een oplossing.’

De technologie is getest in het lab, de eerste pilots bij echte boerenbedrijven worden nu opgestart. ‘De veehouders zijn enthousiast, we hebben veel aanmeldingen van bedrijven die willen meedoen’, zegt Aerts. De grootste uitdaging zit niet in de techniek zelf, maar in de opschaling en het zoeken naar het beste verdienmodel, denken de onderzoekers. Steenbergen: ‘Gaat de boer de energie straks alleen zelf gebruiken of zijn energiebedrijven ook geïnteresseerd? En wat levert de ammoniak dan op? Dat zijn belangrijke factoren voor het slagen van het project.’