Plastic pellets zijn kleine deeltjes plastic die de basis zijn voor bijna alle plastic producten. Denk aan flessen, verpakkingen en speelgoed. Deze pellets worden op grote schaal vervoerd over zee in verpakkingen in containers. Jaarlijks gaat het om honderden Megatonnen aan pellets. Dat gaat meestal goed, maar niet altijd. Als een container overboord slaat, kunnen miljoenen pellets in zee terechtkomen. Die blijven daar lange tijd rondzweven of zakken naar de bodem. Dat is slecht nieuws voor het milieu én uiteindelijk ook voor mensen.

In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat deden wij onderzoek naar de risico’s en gevaren van plastic pellets die in zee terecht komen. Ook onderzochten we welke maatregelen er kunnen worden genomen om deze risico’s en milieuschade zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast hebben we ook onderzocht hoe deze maatregelen in internationale wetgeving voor de zeescheepvaart kunnen worden verankerd. 

Wat is het probleem van plastic pellets?

De wetgeving voor het vervoer van plastic pellets over zee is op dit moment beperkt. Dat betekent dat er weinig eisen worden gesteld aan hoe deze pellets verpakt en vervoerd mogen worden. Er zijn helaas regelmatig incidenten waarbij plastic pellets in zee belanden. Een bekend voorbeeld is de ramp met containerschip MSC Zoë in 2019, waarbij veel plastic pellets in zee terechtkwamen boven de Waddeneilanden. De gevolgen zijn groot: pellets die aanspoelen op stranden en daar de samenstelling van het sediment veranderen, gezondheidsschade aan dieren die de pellets inslikken, vervuiling van de zeebodem en het water en een algehele verstoring van het ecosysteem via de voedselketen.

Onderzoek naar effecten, risico’s, wet- en regelgeving

Onze opdracht bestond uit drie onderdelen:

  1. Literatuuronderzoek: we hebben wetenschappelijke studies bestudeerd die de directe en indirecte effecten van plastic pellets op het milieu, de mens en dieren hebben onderzocht. 
  2. Risicobeoordeling: op basis van dat literatuuronderzoek en de overige documentatie hebben we in kaart gebracht wat de te verwachten risico’s zijn van het vrijkomen van plastic pellets in het milieu en wat nu, én in de toekomst daarvan de gevolgen kunnen zijn op zowel de korte en de lange termijn.
  3. Wetgeving: we hebben vervolgens ook geanalyseerd hoe het vervoer van plastic pellets het beste kan worden gereguleerd binnen de bestaande wetgeving. Met deze regulering onder de noemer van vervoer van gevaarlijke stoffen, kunnen maatregelen worden getroffen waarmee het vervoer van plastic pellets over de wereldzeeën veiliger wordt.

Gevaarlijk voor mens en milieu

Plastic pellets zijn geen onschuldige producten. Als ze in zee terechtkomen, kunnen ze op veel verschillende manieren een gevaar vormen voor dieren, het milieu en ook voor de mens. Voorbeelden van deze gevaren zijn de aanwezigheid van chemicaliën in de plastic pellets en het opnemen van chemicaliën uit verontreinigende stoffen zoals olie en pesticiden die in het water aanwezig zijn. Ook kunnen gevaarlijke bacteriën en virussen zich aan de pellets hechten en zo over grote afstanden worden vervoerd naar gebieden waar zij niet of nauwelijks van nature voorkomen, met alle gevolgen van dien. Plastic pellets worden daarnaast ook vaak ingeslikt door vogels, vissen en andere zeedieren. Dit kan leiden tot ondervoeding, beschadigde organen en zelfs de dood. 

Omdat pellets giftige stoffen verzamelen, kunnen ze via de voedselketen uiteindelijk ook schadelijk zijn voor de mens. Daarnaast zorgen ze voor economische schade: stranden raken vervuild, toerisme loopt terug en het opruimen kost veel tijd, geld en mankracht. Daarnaast is het volledig opruimen praktisch onmogelijk. 

Pellets aanmerken als gevaarlijke stof

Op basis van ons onderzoek concluderen wij dat het noodzakelijk én mogelijk is om het vervoer van plastic pellets beter te reguleren binnen de wetgeving voor het transport van gevaarlijke stoffen van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO). Daarmee kunnen verplichtingen worden ingevoerd voor alle zeeschepen, bijvoorbeeld met betrekking tot veiligere verpakkingen in de containers ter voorkoming van lekkages en de positie van de containers aan boord om het overboord slaan te voorkomen. 

Samen voor een schone zee

Met dit onderzoek helpt Antea Group de overheid om gerichte maatregelen te nemen tegen plasticvervuiling. Zo dragen we bij aan een veiligere zee, een beter milieu en een gezonde toekomst voor mens en dier.

Geïnteresseerd naar meer?