Antea Group en Stichting De Blije Bodem maken Groningen gezonder en mooier

Een gezonder en mooier Groningen. Die ambitie heeft Stichting De Blije Bodem glashelder voor ogen met de in 2021 in gebruik genomen regeneratieve oogsttuin in het Westpark. De tuin houdt gezond eten betaalbaar en toegankelijk voor iedereen, maar is daarnaast ook een ontmoetingsplek waar mens, maatschappij én natuur opbloeien. Met een uniek experiment ondersteunt Antea Group de stichting met dit mooie initiatief.

De zelfoogsttuin ligt op een steenworp afstand van de stad Groningen, op een voormalig depot voor tarraslib dat afkomstig was van de vroegere Suikerunie. Voordat De Blije Bodem de oogsttuin er in 2021 opzette, was het terrein jarenlang buiten gebruik. Met de oogsttuin blaast de stichting deze grond dus weer nieuw leven in. Daarbij dient de tuin een prachtig doel: Groningen gezonder en mooier maken door de productie van gezond voedsel hand in hand te laten gaan met natuurherstel.

Op De Blije Bodem wordt van alles verbouwd: van gezonde en smaakvolle groenten tot verse kruiden en onbespoten bloemen. Het uitgangspunt is dat gezond en smaakvol eten met goede voedingsstoffen voor zoveel mogelijk mensen betaalbaar en toegankelijk moet zijn, juist ook voor hen die minder te besteden hebben. De deelnemers mogen er zelf oogsten wanneer het hen het beste uitkomt. Dat maakt de producten uit de tuin lokaal en kersvers.

Maar De Blije Bodem is méér dan alleen een groentetuin. Het is vooral ook een plek van rust: een groene, levendige en openbaar toegankelijke oase waar mensen elkaar ontmoeten en kunnen onthaasten tussen allerlei inheemse bomen, struiken en bloemen. Een plek die een positief tegengeluid laat horen in tijden van polarisatie en individualisering. Een plek ook waar verbinding centraal staat. Verbinding met elkaar, met de natuur en met ons eten. Zo vervult de tuin ook een belangrijke maatschappelijke functie.

Naast een plek van rust biedt De Blije Bodem ook ruimte aan educatie. Er wordt een breed scala aan workshops georganiseerd en er wordt actief onderzoek gedaan. Die onderzoeken gaan over verschillende thema’s, zoals duurzaamheid en bodemherstel. Bij dat laatste thema – bodemherstel – is Antea Group nauw betrokken. De aanleiding voor dit onderzoek is tweeledig: enerzijds bleek teelt in de volle grond problematisch, anderzijds waren er problemen met de infiltratie van water in de bodem.

Eind 2023 begon Antea Group met het in kaart brengen van de bodemvitaliteit. “Dit wees uit dat de bodem is verdicht, mogelijk doordat er in het verleden met zwaar materieel schone bouwgrond is aangebracht. Deze grond ligt bovenop een laag van drie meter tarra: samengeperste suikerbietenpulp vermengd met aarde. Ook het gehalte organische stof, het bodemleven en plant-beschikbare nutriënten bleken niet op peil”, vertelt projectleider Tim Maalderink. “Alle reden voor een experiment waarin we onderzoeken hoe we de zwaar verdichte grond weer tot leven kunnen brengen en zo de bodemkwaliteit kunnen verbeteren.”

Dat experiment is van grote waarde, want een gezonde en vitale bodem vormt letterlijk en figuurlijk de basis voor het hele systeem. “Een gezond ecosysteem levert gezonde planten – en daarmee ook gezonde groenten – op. Ook met het oog op natuurherstel speelt de bodemvitaliteit een belangrijke rol. Een vitale bodem houdt CO2 vast, versterkt de waterberging én bevordert de biodiversiteit”, legt Tim uit. “Groningen gezonder en mooier maken kan dus alleen als de bodem voldoende vitaal is.”

Hoewel het experiment in eerste instantie focust op de lokale gemeenschap, benadrukt Tim dat er ook belangrijke aanknopingspunten zijn voor een bredere context. “De bodem is één van de belangrijkste buffers voor de opslag van koolstof. Koolstof is een organische stof die gunstig is voor de bodemvitaliteit. Ook speelt koolstof een grote rol in de opslag van CO2, waarmee het veel potentie heeft om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Daarom registreren we ook ieder jaar hoeveel koolstof er in de bodem is vastgelegd door het toevoegen van bladcompost. Dit soort informatie is interessant voor iedereen die CO2 uitstoot en z’n carbon footprint wil verlagen door deze uitstoot te compenseren.”

Ook elders in Nederland werkt Antea Group hard aan vitale bodems, vertelt expert Bart Aerts. “In de natuurgebieden Punthuizen, Beuninger Achterveld en Stroothuizen bestrijden we verdroging, verzuring en vermesting. Ook onderzoeken we de landbouwkundige waarde van bagger voor nutriënten, mineralen en sporenelementen. Daarbij kijken we of bagger bijdraagt aan de vitaliteit van de bodem op landbouwgrond en aan de gezondheid van vee en gewassen. Verder onderzoeken we hoe verstoring van het bodemprofiel en verdichting leiden tot bodemschade en hoe dit zowel voorkomen als hersteld kan worden.”

De regeneratieve oogsttuin van Stichting De Blije Bodem ligt aan de Tarralaan 3 in Groningen en is voor iedereen toegankelijk.