Funderingshout, van afval naar een nieuw leven!

In 2050 wil Nederland volledig circulair zijn. In een circulaire economie gaan we zuinig om met grondstoffen en producten. We gebruiken minder grondstoffen doordat we producten langer gebruiken, maar ook zetten we gebruikte grondstoffen weer in voor nieuwe producten. Als we de ambities van 2050 willen halen moeten we nu al beginnen. Ingenieurs- en Adviesbureau Antea Group is in Amsterdam betrokken bij een project waarin een heel bijzondere, soms eeuwenoude grondstof wordt klaargemaakt om opnieuw gebruikt te worden in de stad. Amsterdam is onlosmakelijk verbonden met het water. Vele kilometers grachten omringen en doorkruisen de historische binnenstad. Grachten waarvan de namen vaak tot ver buiten de hoofdstad bekend zijn: van Herengracht tot Prinsengracht of Keizersgracht. De Amsterdamse grachtengordel is veelbezongen en staat zelfs op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

De geschiedenis van de Amsterdamse grachten begint zo’n vierhonderd jaar geleden. Toen maakte het stadsbestuur plannen om de stad uit te breiden, om zo de positie van belangrijke handelsstad te behouden. Er werden grachten gegraven, die gebruikt werden als transportwegen door de stad. De grachten vormden de levensader van koopmansstad Amsterdam. Eeuwenlang speelden deze waterwegen een centrale rol in het dagelijks leven van de Amsterdammers. En daarmee gingen de grachten, kades en bruggen onlosmakelijk deel uitmaken van het DNA van Amsterdam.

Bij de aanleg van de kades en bruggen maakten de bouwmeesters gebruik van houten funderingen bestaande uit funderingspalen, kespen en planken. Deze houten fundering vormt samen met de kademuur het geraamte van de Amsterdamse kades. Ook de kades in Utrecht en wellicht andere grachtensteden zijn op deze wijze opgebouwd. Uit dendrochronologisch (onderzoek naar de ouderdom en herkomst van het hout) onderzoek is gebleken dat het hout hiervoor afkomstig was uit de Baltische Staten en Duitsland, waar de naaldbomen precies de eigenschappen hadden waar de kade- en bruggenbouwers naar op zoek waren. De bomen werden gekapt, het hout op ambachtelijke wijze gezaagd, bewerkt en naar Nederland gebracht.

Na de lange reis verdween het hout als fundering onder water waar het tot eeuwen lang is geconserveerd. Verstopt achter gemetselde kademuren en onder bruggen. Bedekt door zand en bestrating, onzichtbaar voor de voorbijganger. Maar het hout maakt ongezien generatie na generatie onderdeel uit van de handel en wandel rond de stadsgrachten. Het hout werd doordrenkt met de geschiedenis van Amsterdam. Rijpend, als goede wijn in het vat.

Antea Group heeft met een nieuw onderzoeksprotocol aangetoond dat het funderingshout geschikt is voor toepassing als klasse-A hout