Antea Group adviseert Hoogheemraadschap van Delfland over verbetering van biodiversiteit

Annemarie de Visser, adviseur biodiversiteit bij het Hoogheemraadschap, is betrokken bij het project. “Als Hoogheemraadschap hebben we grote ambities om de biodiversiteit te verbeteren. Daarbij kijken we niet alleen naar de biodiversiteit op onze eigen terreinen, zoals oevers, watergangen en waterkeringen. Ook rondom kantoren, rioolwaterzuiveringsinstallaties en gemalen, in de stad en tussen de vele kassen in de regio liggen veel terreinen die als stapsteen tussen natuurgebieden kunnen dienen. De bedrijfsterreinen die we graag een natuurinclusief en groen karakter willen geven, zijn zulke gebieden.”

De samenwerking met Antea Group begon toen een ecoloog, betrokken bij het bevorderen van biodiversiteit namens het Hoogheemraadschap, voorstelde om vlinderstruiken te planten langs een hekwerk op een bedrijventerrein. “Onze collega die het exotenbeleid onder zijn hoede heeft, attendeerde ons erop dat de vlinderstruik geen inheemse plant is. Strikt genomen zou dat betekenen dat die vlinderstruik daar volgens het beleid – dat uitsluitend inheemse planten voorschrijft – dus niet zou mogen komen”, vertelt Annemarie.

Annemarie herinnert zich de levendige discussie die ontstond door de voorschriften van het exotenbeleid. “Het exotenbeleid, ingevoerd in 2020, gaf de voorkeur aan het gebruik van inheemse soorten. Er waren echter zorgen over het esthetische aspect; beheerders waren bang dat natuurlijke beplanting een onverzorgd beeld zou geven. Antea Group bewees echter dat er voldoende inheemse planten beschikbaar zijn om de biodiversiteit te versterken. Bovendien kunnen deze planten, indien juist geselecteerd en beheerd, zorgen voor een verzorgd en net aanzicht. Dit verschafte ons de gewenste duidelijkheid en het solide, ecologisch verantwoorde advies waar we behoefte aan hadden.”

Ecologisch adviseurs Marjolein Poelman en Mariëlla van Gemeren van Antea Group haakten aan bij deze interessante vraag vanuit het Hoogheemraadschap. “Dat het Hoogheemraadschap van Delfland ons betrekt bij hun vraagstuk over biodiversiteit, geeft aan dat ze actief met dit onderwerp bezig zijn en biodiversiteit ook echt de aandacht geven die het verdient”, aldus Marjolein. “Samen hebben we ons gebogen over de vraag hoe we met inheemse beplanting de biodiversiteit kunnen stimuleren en hoe we dat vervolgens het best kunnen aanpakken. Mooi om hier samen actief mee aan de slag te gaan!”

“De voorbereiding omvatte een grondige afweging tussen het gebruik van inheemse en uitheemse beplanting”, vertelt Annemarie. Marjolein voegt toe dat dit een uitgebreide bespreking van verschillende perspectieven op de keuze tussen inheemse en uitheemse beplanting opleverde. “Voor ons was het een interessante denkoefening,” zegt Mariëlla. Vaak zijn we vanuit de toetsingskant bij ruimtelijke projecten betrokken. Het mooie van dit project is dat we nu juist een adviserende rol spelen bij de verbetering van biodiversiteit en meer aan de voorkant van het proces.”

Uiteindelijk luidt het advies om in het buitengebied de nadruk te leggen op inheemse beplanting. “Daarbij is het goed om ook te kijken naar wat er in de omgeving voorkomt aan natuur en ruimtegebruik en daarbij aan te sluiten”, licht Mariëlla toe. “Met name in de stad is er naast inheemse beplanting ook ruimte voor een paar aanvullende, niet-inheemse soorten om de biodiversiteit te verbeteren. Het doel is om een diversiteit aan planten te bieden die rijk zijn aan nectar, wat essentieel is voor het voeden van lokale insectenpopulaties en het ondersteunen van hun levenscycli. In stedelijke gebieden heb je bijvoorbeeld meer te maken met verschijnselen als hittestress en wateroverlast. Het integreren van zowel inheemse als zorgvuldig geselecteerde niet-inheemse flora kan helpen bij het reguleren van de stedelijke temperatuur en het bieden van natuurlijke oplossingen voor waterbeheer, terwijl we tegelijkertijd een esthetisch aangename en ecologisch rijke omgeving creëren.

Antea Group heeft het Hoogheemraadschap ondersteund bij de implementatie van het biodiversiteitsbeleid door een lijst van geschikte planten, struiken en bomen samen te stellen. Ook zijn er diverse maatregelen voor landschapsinrichting ontwikkeld die de biodiversiteit kunnen versterken. Er is een stappenplan ontwikkeld dat per bedrijfsterrein doorlopen kan worden om tot een beplantingsplan te komen die de biodiversiteit bevordert. Ter illustratie heeft Antea Group het stappenplan voor vier verschillende bedrijfsterreinen uitgewerkt, met visuele ondersteuning van landschapsarchitecten van CB5. “Als je het zo uitgewerkt voor je ziet, zie je wat voor prachtig resultaat je door beplantingsmaatregelen kunt bereiken. Zo’n visuele weergave werkt inspirerend en is dan ook een goed hulpmiddel om draagvlak te creëren”, weet Mariëlla. Het Hoogheemraadschap focust zich nu op de doorvertaling naar de praktijk. “Bij nieuwe projecten willen we het advies van Antea Group graag meenemen in een Programma van Eisen”, aldus Annemarie.

Marjolein en Mariëlla kijken terug op een ‘uniek project’. “Het komt maar zelden voor dat we werken aan een project dat volledig is toegespitst op flora. Daarbij lag de focus hier ook volledig op de verbetering van biodiversiteit, wat belangrijk is gezien de biodiversiteitscrisis waar we in verkeren. Dat maakte dit project leuk en waardevol. Wat het project daarnaast interessant maakt, is dat er enerzijds een stukje inhoudelijke onderbouwing en anderzijds een stukje praktische uitvoerbaarheid in zit. Waarom kies je voor bepaalde soorten, maar ook: hoe pas je ze toe? Deze combinatie hebben we verwerkt in een stappenplan dat het waterschap voor alle locaties kan gebruiken om een goed en natuurinclusief beplantingsplan op te stellen”, concludeert Marjolein.

Annemarie is ook zeer te spreken over de samenwerking met Antea Group. “Het enthousiasme en de betrokkenheid waarmee Antea Group zich verdiepte in onze vraag, waren fantastisch om te zien. Het project heeft veel waardevolle informatie opgeleverd die niet alleen voor ons Hoogheemraadschap, maar ook voor andere waterschappen en organisaties met meerdere, soms kleine, terreinen beheren. Deze informatie is zeer bruikbaar is om doelstellingen op het gebied van biodiversiteit te realiseren.”